Ευχαριστούμε το δημοσιογράφο και εκπρόσωπο του χρηματοοικονομικού Φόρουμ, κύριο Τελόπουλο, που ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημά μας και μας απέστειλε σε ηλεκτρονική μορφή την “Τεχνική Έκθεση για τη δημιουργία Ειδικής Οικονομικής Ζώνης στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη” που συνετάχθη με πρωτοβουλία του Φόρουμ.

=====================

Ακολουθούν η σύνοψη, ο σκοπός της Τεχνικής Έκθεσης και ο ορισμός της Ειδικής Οικονομικής Ζώνης. Κατεβάστε ολόκληρο το κείμενο, κάνοντας κλικ εδώ.

Σύνοψη της Τεχνικής Έκθεσης

Η Τεχνική Έκθεση παρουσιάζει μια σειρά στοιχείων που αναδεικνύουν :

• τον ορισμό και τα είδη των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών σε διεθνές επίπεδο,
• το προτεινόμενο μοντέλο της Ειδικής Οικονομικής Ζώνης στην Αν. Μακεδονία και Θράκη, το οποίο σύμφωνα με τους συντάκτες της, αποτελεί το βέλτιστο μοντέλο ανάπτυξης με στόχο τη μεγιστοποίηση των ωφελειών από τη λειτουργία της,
• τις εμπειρίες από την ανάπτυξη και λειτουργία αντίστοιχων Ζωνών σε διεθνές επίπεδο.

Η Έκθεση τοποθετείται με ακρίβεια σε μια σειρά βασικών στοιχείων που οφείλουν να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασμό και τη δημιουργία των Επιχειρηματικών Ζωνών, όπως :

• ο χρόνος ισχύος της Ζώνης, ο οποίος θα πρέπει να προσεγγίζει τα 15 χρόνια, με στόχο να επιτρέψει στις επιχειρήσεις που θα ενδιαφερθούν να ενταχθούν, τη δημιουργία των προϋποθέσεων της επιτυχούς εφαρμογής ενός μακροπρόθεσμου σχεδιασμού.
• Το περιβάλλον των κινήτρων, αλλά και των προϋποθέσεων επιλεξιμότητας, το οποίο θα πρέπει να ισχύσει στο πλαίσιο της Ζώνης, περιβάλλον το οποίο σχεδιάστηκε σε παραμετροποιημένη βάση, προκειμένου να καλύψει σύνθετες ανάγκες, τόσο τοπικού, όσο και εθνικού ενδιαφέροντος .
• Στο θέμα των υποδομών και της χρηματοδότησης του εγχειρήματος, όπου παρουσιάζεται το πλαίσιο ενεργοποίησης και εναρμόνισης των τοπικών δυνατοτήτων, των επιχειρηματικών, εγχώριων και ξένων πόρων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την υλοποίηση του έργου
• Στην προοπτική διασυνοριακών συνεργασιών, καθώς και των σχετικών πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων, τα οποία θα μπορούσαν να ενταχθούν στη φιλοσοφία λειτουργίας της Ζώνης .

Κλείνοντας, η Τεχνική Έκθεση έρχεται να καταρρίψει μια σειρά μύθων γύρω από το θέμα των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών, και να δώσει σαφείς απαντήσεις σε κάθε ενδοιασμό.

Αναλυτικότερα :

• Δεν υπάρχει στην παγκόσμια βιβλιογραφία διαχωρισμός της Ειδικής από την Ελεύθερη Οικονομική Ζώνη και μάλιστα με ένταξη στην πρώτη, υποχρεωτικά μάλιστα, ειδικού εργασιακού καθεστώτος. Κάτι τέτοιο είναι μεν δυνατόν, δεν είναι δε υποχρεωτικό και φυσικά δεν αφορά το προτεινόμενο μοντέλο της Ε.Ο.Ζ. στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.
• Οι Ε.Ο.Ζ. έχουν κυρίως εξαγωγικούς προσανατολισμούς και η οικονομική τους δράση στο πλαίσιο της εγχώριας αγοράς γίνεται κατά κύριο λόγο μετά από την επιβολή δασμών, οι οποίοι εξαλείφουν το συγκριτικό πλεονέκτημα που απολαμβάνουν οι εταιρίες που λειτουργούν εντός της Ε.Ο.Ζ., σε σχέση με αυτές που λειτουργούν εκτός αυτής. Το στοιχείο αυτό καταρρίπτει και το μύθο περί «αθέμιτου ανταγωνισμού».
• Το ότι οι Κινέζοι εργάζονται στις Ε.Ο.Ζ. της χώρας τους με 40$ το μήνα και 60 ώρες εργασίας την εβδομάδα, ή το ότι οι Τούρκοι εργάζονται στις αντίστοιχες Ζώνες με 240$ το μήνα και 45 ώρες δουλειάς την εβδομάδα, οφείλεται στο γεγονός ότι αυτές είναι οι οι γενικότερες εργασιακές συνθήκες που ισχύουν στη χώρα τους και όχι εξαιτίας του καθεστώτος που διέπει την εκάστοτε τοπική Ε.Ο.Ζ. . Ελάχιστες είναι σε παγκόσμια κλίμακα οι εφαρμογές χαλαρότερων εργασιακών όρων εντός των Ε.Ο.Ζ. και η φιλοσοφία τους αντίκειται στις συνθήκες της Ε.Ε. .
• Άλλωστε, η τρέχουσα οικονομική συγκυρία αποδεικνύει, ότι για τη χειροτέρευση των εργασιακών συνθηκών, δεν είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν Ε.Ο.Ζ. . Αντίθετα όμως, όπου δημιουργήθηκαν Ε.Ο.Ζ., επέφεραν λύση στο πρόβλημα της ανεργίας, προσφέροντας αρκετές χιλιάδες νέων θέσεων εργασίας.
• Η λειτουργία των Ε.Ο.Ζ. μάλλον ενισχύει την τοπική κατανάλωση, μέσω της αύξησης των εισοδημάτων που προκύπτουν από την αύξηση του εργαζόμενου πληθυσμού.
• Στις Ε.Ο.Ζ. δεν εντάσσονται Πολυκαταστήματα, τα οποία μέσω των πλεονεκτημάτων που απολαμβάνουν, είναι σε θέση να εξοντώσουν την υφιστάμενη λειτουργία του λιανικού εμπορίου, το οποίο σε επαρχιακό επίπεδο είναι οργανωμένο κυρίως στη βάση των μικρών και μεσαίων εμπορικών καταστημάτων.
• Στο πλαίσιο μιας Ε.Ο.Ζ., συνήθως λειτουργούν προς όφελος των επενδυτών μια σειρά ευέλικτων εργαλείων, τα οποία μπορεί να δώσουν λύσεις σε προβλήματα και κινδύνους που αντιμετωπίζει μια χώρα (όπως η μερική εξάλειψη του country risk).
• H ελευθερία επιλογής νομίσματος στην εφαρμοζόμενη λογιστική στο πλαίσιο μιας Ε.Ο.Ζ., μπορεί να δώσει λύσεις σε θέματα όπως η νομισματική αστάθεια, ο υψηλός πληθωρισμός, οι ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές και φυσικά, απαντά με τον πλέον τεχνικά πειστικό τρόπο, στο φόβο για την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα..
• Το εργασιακό δυναμικό στις κατά τόπους Ε.Ο.Ζ., είναι κατά κύριο λόγο τοπικό και η «εισαγωγή» εργαζομένων αφορά κυρίως εξειδικευμένους experts/ εργοδηγούς των μητρικών πολυεθνικών εταιριών, οι οποίες επενδύουν στη Ζώνη. Η παρουσία τους κατά κύριο λόγο υφίσταται για περιορισμένο διάστημα, ο δε λόγος ύπαρξής τους, συνδέεται με θέματα οργάνωσης και εκπαίδευσης.
• Οι Ε.Ο.Ζ. δεν έχουν λόγο ύπαρξης μόνο σε χώρες με χαμηλό εργατικό κόστος, ούτε το κόστος εργασίας είναι η κύρια παράμετρος που προσελκύει πολυεθνικές επιχειρήσεις στις Ε.Ο.Ζ. . Ειδικές Ζώνες υπάρχουν και σε χώρες με υψηλά ημερομίσθια (π.χ. Ιρλανδία), ενώ σε αυτές εντάσσονται εταιρίες, με μητρική έδρα από χώρες με εξαιρετικά χαμηλά ημερομίσθια (π.χ. ινδικές εταιρίες σε ευρωπαϊκές Ε.Ο.Ζ.) .
• Σε πολλές χώρες, η μή εμπλοκή των ξένων αλλά και των τοπικών επιχειρηματιών με την «Εθνική Γραφειοκρατία», αποτελεί από μόνη της ένα σημαντικότατο λόγο επένδυσης σε μια Ε.Ο.Ζ. .
• Κάθε Ε.Ο.Ζ. έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Δεν υπάρχει το «άριστο» μοντέλο δημιουργίας και οργάνωσης μιας Ε.Ο.Ζ. .
• Αντίθετα το μοντέλο αποτυχίας μιας Ε.Ο.Ζ. υφίσταται και συνδέεται με παραμέτρους όπως, η έλλειψη πολιτικής βούλησης στη λειτουργία της, η χαμηλή ποιότητα των κινήτρων, η δημιουργία αντιθέσεων με τα τοπικά αλλά και τα εθνικά συμφέροντα και τέλος οι διεθνείς συμβάσεις και υποχρεώσεις μιας χώρας.
• Η προσπάθεια διαπραγμάτευσης με την Ε.Ε. στη βάση του χαρακτηρισμού ολόκληρης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ως ενιαίας Ε.Ο.Ζ., κρίνεται εκ των πραγμάτων ως μαξιμαλιστική, με μηδενικές πιθανότητες έγκρισης και την ανάγκη ανάπτυξης ενός εξαιρετικά πολύπλοκου μηχανισμού εποπτείας και διαχείρισης.
• Σήμερα λειτουργούν πάνω από 5.000 σχήματα Ε.Ο.Ζ. –από τα οποία τα 1.300 είναι ιδιωτικά- σε 125 χώρες του κόσμου, στις οποίες απασχολούνται περισσότεροι από 52.000.000 εργαζόμενοι, ενώ είναι υπεύθυνες για εξαγωγές άνω των 700 δις δολλαρίων στο πλαίσιο του παγκόσμιου εμπορίου.

Σκοπός Τεχνικής Έκθεσης

Η παρούσα Τεχνική Έκθεση σχεδιάστηκε με σκοπό να διαμορφώσει μια αρχική εικόνα αναφορικά :
• με το profile της προτεινόμενης Ε.Ο.Ζ. στην Αν. Μακεδονία και Θράκη,
• με το περιβάλλον τόσο των κριτηρίων επιλεξιμότητας, όσο και των αντίστοιχων κινήτρων,
• με τον προτεινόμενο τρόπο λειτουργίας και διαχείρισης,
• με τα οφέλη που θα προκύψουν τόσο για την τοπική οικονομία όσο και για τις τοπικές κοινωνίες.
Παράλληλα και μέσω των παραπάνω, αλλά και με την παράθεση της εξελικτικής πορείας των Ε.Ο.Ζ. σε παγκόσμια κλίμακα, η Τεχνική Έκθεση φιλοδοξεί να απαντήσει σε μια σειρά από αντιδράσεις, οι οποίες πηγάζουν κυρίως από την έλλειψη ενημέρωσης, με αποτέλεσμα να οδηγούν σε διαστρέβλωση της πραγματικής εικόνας . Μια πρώτη οριοθετημένη σειρά απαντήσεων δίνεται στη Σύνοψη της Τεχνικής Έκθεσης, στο προηγούμενο υποκεφάλαιο. Ολοκληρωμένες απαντήσεις όμως, προκύπτουν αναλυτικότερα στις επόμενες σελίδες της .
Η Τεχνική Έκθεση στα επόμενα κεφάλαια, ξεκινά από τη βασική ανάγκη προσδιορισμού του περιεχομένου της έννοιας «Ειδική Οικονομική Ζώνη», αναλύει το πλαίσιο που διέπει την «πραγματικότητά» τους, τόσο σε διεθνές επίπεδο, όσο και εξειδικευμένα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, τοποθετείται στο βασικό προτεινόμενο μοντέλο για την υπό εξέταση Α.Ο.Ζ. και ολοκληρώνεται παραθέτοντας παραδείγματα από το διεθνές περιβάλλον.
Η Τεχνική Έκθεση δεν συνετάχθει προκειμένου να καλύψει, ούτε την ανάγκη δημιουργίας μιας πλήρους Μελέτης Βιωσιμότητας, ούτε του Επιχειρησιακού Πλάνου Λειτουργίας, αν και μπορεί να αποτελέσει τον οδηγό, από πλευράς περιγραφόμενου πλαισίου και προτεινόμενου μοντέλου και για τις δύο παραπάνω αναγκαίες αναλυτικές εκθέσεις.
Τέλος, σκοπός της συντακτικής ομάδας ήταν να παραδώσει κάτι χρήσιμο στους φορείς και το επιχειρείν κυρίως της Θράκης, ως μια ελάχιστη αναγνώριση για το εθνικό έργο που επιτελούν όλοι μαζί, αλλά και ο καθένας ξεχωριστά, ευελπιστώντας ότι ο μικρός σχετικά χρόνος που της διατέθηκε, δεν επηρέασε σε καμία περίπτωση την ποιότητα του τελικού της έργου.

Ορισμός της Ελεύθερης/Ειδικής Οικονομικής Ζώνης

Η έννοια της Ελεύθερης/Ειδικής Οικονομικής Ζώνης επιδέχεται περισσότερους από έναν ορισμούς, ανάλογα με το πρίσμα μέσα από το οποίο βλέπουμε την ιδιαίτερη αυτή οικονομική οντότητα.

Έτσι λοιπόν, η Σύνοδος του Παγκόσμιου Οργανισμού Τελωνείων στο Κιότο το 1973, ορίζει ότι «η ελεύθερη οικονομική Ζώνη είναι ένα τμήμα του εδάφους της χώρας, όπου τα εμπορεύματα θεωρούνται ως αντικείμενα πέρα από τα όρια του εθνικού τελωνειακού εδάφους και ως εκ τούτου, δεν υπόκεινται στον κοινό τελωνειακό έλεγχο και τη φορολογία».

Με άλλα λόγια, είναι η εδαφική περιοχή, στην οποία ισχύει η αρχή της «εξωεδαφικής φορολογίας» (taxation extraterritoriality).

Ένας παρόμοιος ορισμός, θέλει την Ελεύθερη Οικονομική Ζώνη να θεωρείται το περιορισμένο τμήμα του εθνικού εδάφους του κράτους, στο οποίο συγκεκριμένες προνομιακές οικονομικές συνθήκες (τελωνεία, μίσθωση, φορολογία, θεωρήσεις βίζας κ.ο.κ.), εφαρμόζονται όσον αφορά ξένους και εγχώριους επιχειρηματίες, ορίζοντας συνεπώς τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της βιομηχανίας και της επένδυσης ξένων κεφαλαίων.

Από την άλλη πλευρά όμως, έχει δοθεί ένας ορισμός που ξεφεύγει από την λογική του γεωγραφικού προσδιορισμού ως πρωταρχικό στοιχείο, ορίζοντας μια Ελεύθερη Οικονομική Ζώνη ως το τμήμα του εθνικού οικονομικού χώρου, όπου παρέχεται ένα τέτοιο σύστημα προνομίων και κινήτρων στους εγχώριους και ξένους επιχειρηματίες, το οποίο, βασιζόμενο σε νέες τεχνολογίες, επιτρέπει κατά κύριο λόγο, υψηλής προτεραιότητας κλάδους της οικονομίας να αναπτυχθούν, με στόχο να προσφέρουν στην παραγωγή υψηλής ποιότητας προϊόντων και την επιτυχή ανάπτυξη της κοινωνικής και οικονομικής ζωής των αντίστοιχων περιοχών.

Στην περίπτωση αυτή η επιχειρηματική ζωή της Ζώνης ρυθμίζεται, εν μέρει, από τις σχέσεις της αγοράς και, εν μέρει, από το ρυθμιστικό ρόλο του κράτους.

Οι ελεύθερες οικονομικές Ζώνες, ονομάζονται επίσης «νησίδες» ή «παράθυρα» της παγκόσμιας οικονομίας, μέσω των οποίων οι ξένες επενδύσεις, οι τεχνολογίες και η εμπειρία διαχείρισης, εισάγονται σε ορισμένες περιφέρειες και χώρες.

Η ελευθερία ενός ξεχωριστού τμήματος του κράτους δεν είναι απόλυτη, αλλά σχετική. Αυτή η περιοχή είναι ελεύθερη, μόνο με την έννοια ότι τα εισαγόμενα προϊόντα απαλλάσσονται από τους δασμούς, τους φόρους εισαγωγής και από τα άλλα είδη του ελέγχου των εισαγωγών, τα οποία, σύμφωνα με την τελωνειακή νομοθεσία της χώρας, εφαρμόζονται όσον αφορά τα αγαθά που εισάγονται στις υπόλοιπες περιοχές της συγκεκριμένης χώρας.

Ο ορισμός αυτός, αφενός καλύπτει τον τόπο, τις συνθήκες, τους στόχους και το μηχανισμό διαχείρισης των Ε.Ο.Ζ, αφετέρου αποκαλύπτει την ουσία και τον σκοπό των κύριων και πλέον ιδανικών τύπων Ε.Ο.Ζ., οι οποίες αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες, παράγουν εξαγώγιμα κατά κύριο λόγο, προϊόντα.

Περισσότερα, στο πλήρες κείμενο της Τεχνικής Έκθεσης.

Ανεπίσημα Πρακτικά Αρχεία για κατέβασμα ΕΟΖ Ημερήσια Διάταξη Δημοτικού Συμβουλίου