Τη Δευτέρα 30/4/2012 ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης κ. Χρήστος Βασματζίδης, μας απέστειλε ηλεκτρονικά και ταχυδρομικά, στον επικεφαλής της παράταξής μας κ. Γιώργο Ραπτόπουλο, έκθεσή του σχετικά με το θέμα των συνεπειών της καθυστερημένης ανάρτησης διακηρύξεων διαγωνισμών για σύναψη σύμβασης μίσθωσης σχολικών κυλικείων.

Το θέμα είχαμε αναδείξει με σχετική ανάρτηση στην ιστοσελίδα μας τη Δευτέρα 23/4/2012 με τίτλο:  “Προκύπτει θέμα ακυρότητας για τους 7 διαγωνισμούς εκμίσθωσης κυλικείων αυτής τη εβδομάδας σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης λόγω μη έγκαιρης ανάρτησης στο Διαύγεια και στη σελίδα του δήμου;” ενώ την επομένη ζητήσαμε τη γνώμη του επί του θέματος.

Τον ευχαριστούμε για την άμεση ανταπόκρισή του στο αίτημά μας. Στην έκθεσή του, ο κ. Βασματζίδης λέει ότι οι Σχολικές Επιτροπές, ως Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, πρέπει κατά μία άποψη να αναρτούν στο Διαύγεια κάθε πράξη τους όπως ορίζεται στο αρ. 2 του Ν.3861/2010, συνεπώς και τις διακηρύξεις για δημοσίους διαγωνισμούς που έχουν ως σκοπό τη σύναψη σύμβασης μίσθωσης κυλικείων σχολείων. Η μη έγκαιρη όμως ανάρτησή τους στο Διαύγεια δεν συνιστούν, σύμφωνα με τον ίδιο, λόγο ακύρωσης της πράξεως της διακήρυξης. Ο κ. Βασματζίδης, κλείνοντας, εκφράζει την επιφύλαξή του ως προς το αν τελικά αυτού του είδους οι διακηρύξεις θα πρέπει να αναρτώνται στο διαδίκτυο.

Η παράταξή μας πιστεύει ότι η έγκαιρη ανάρτηση στο Διαύγεια εξυπηρετεί το σκοπό της ενημέρωσης των συνδημοτών, της διαφάνειας και του “γυάλινου” δημαρχείου που ευαγγελίζεται και ο κ. δήμαρχος. Επομένως το θέμα της έγκαιρης ανάρτησης σε αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί με μεγαλύτερη προσοχή στο εξής από τη δημοτική αρχή και να μην παρατηρούμε καθυστερήσεις μηνών και χρόνων σε αναρτήσεις της ίδιας και των νομικών της προσώπων.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της έκθεσής του Συνηγόρου του Δημότη και της Επιχείρησης:

===================================

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ 25.4.2012

ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΤΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΗ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

Λ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 306                                                    ΠΡΟΣ: Δημοτική παράταξη
Τηλ:2551064187 , Ημιόροφος Δημαρχείου                   Δήμου Αλεξανδρούπολης “Μαζί
Πάμε Μπροστά”.

ΘΕΜΑ: Συνέπειες καθυστερημένης ανάρτησης διακηρύξεων διαγωνισμών για σύναψη σύμβασης μίσθωσης σχολικών κυλικείων στο διαδίκτυο σύμφωνα με το ν. 3861/2010.

Σύμφωνα με το άρθρο μόνο πάρ. 5 της με αριθμ. 64321/Δ4(ΦΕΚ Β 1003 30.5.2008) Υπουργικής Απόφασης ”Λειτουργία κυλικείων δημοσίων σχολείων”, “Κατά το μήνα Μάρτιο του χρόνου που λήγει η ισχύουσα σύμβαση, η Σχολική Επιτροπή προκηρύσσει διαγωνισμό για την εκμετάλλευση του κυλικείου του σχολείου.

Περίληψη της προκήρυξης του διαγωνισμού τοποθετείται στον πίνακα ανακοινώσεων του σχολείου, σε εμφανές μέρος μπροστά στην είσοδο του σχολείου, σε πολυσύχναστους χώρους της περιοχής (πλατείες κλπ.) και δημοσιεύεται τουλάχιστον μία φορά σε δύο τοπικές εφημερίδες και αν δεν υπάρχουν δύο σε μία τοπική εφημερίδα.

Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν τοπικές εφημερίδες η δημοσίευση γίνεται σε τοπική εφημερίδα της πλησιέστερης περιοχής όμορου Δήμου.

Περαιτέρω με το Αρθρο 2 του Ν 3861/2010:Ενίσχυση της διαφάνειας:Ανάρτηση νόμων-πράξεων στο διαδίκτυο ορίζονται τα εξής:

“Πεδίο εφαρμογής

1. Οι ρυθμίσεις του παρόντος νόμου εφαρμόζονται σε νόμους, προεδρικά διατάγματα, αποφάσεις και πράξεις που εκδίδουν ο Πρωθυπουργός, το Υπουργικό
Συμβούλιο και τα συλλογικά κυβερνητικά όργανα, οι Υπουργοί, Αναπληρωτές Υπουργοί, Υφυπουργοί, Γενικοί Γραμματείς Υπουργείων και Περιφερειών, Ειδικοί Γραμματείς Υπουργείων, τα όργανα διοίκησης νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), οι ανεξάρτητες και ρυθμιστικές διοικητικές αρχές, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, τα όργανα διοίκησης φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα στις περιπτώσεις που αναφέρονται στον παρόντα νόμο, καθώς και τα όργανα των φορέων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού. Οι ρυθμίσεις του παρόντος νόμου εφαρμόζονται επίσης και σε πράξεις ή αποφάσεις που εκδίδουν όργανα, στα οποία τα αναφερόμενα στην παράγραφο αυτή όργανα έχουν χορηγήσει εξουσιοδότηση προς υπογραφή ή έχουν μεταβιβάσει αρμοδιότητα.

2. Για τους σκοπούς του παρόντος νόμου ως φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα νοούνται: α) τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που ανήκουν στο κράτος ή επιχορηγούνται τακτικώς, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις από κρατικούς πόρους κατά 50% τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους και β) οι δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί που προβλέπονται στις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 3429/2005.

3. Για τους σκοπούς του παρόντος νόμου ως φορείς των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού νοούνται τα αιρετά όργανα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) πρώτου και δεύτερου βαθμού και τα νομικά πρόσωπα και επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α.

4. Στο διαδίκτυο αναρτώνται:
1) νόμοι που εκδίδονται και δημοσιεύονται κατά το Σύνταγμα,
2) πράξεις νομοθετικού περιεχομένου του άρθρου 44 παρ. 1 του Συντάγματος,
3) τα προεδρικά διατάγματα κανονιστικού χαρακτήρα,
4) λοιπές πράξεις κανονιστικού χαρακτήρα με εξαίρεση τις κανονιστικές πράξεις που αφορούν την οργάνωση, διάρθρωση, σύνθεση, διάταξη, εφοδιασμό και εξοπλισμό των Ενόπλων Δυνάμεων της Χώρας, καθώς και κάθε άλλη πράξη, η δημοσιοποίηση της οποίας προκαλεί βλάβη στην εθνική άμυνα και ασφάλεια της χώρας,
5) ερμηνευτικές εγκύκλιοι και εγκύκλιοι για την εφαρμογή της νομοθεσίας,
6) οι προϋπολογισμοί, απολογισμοί, ισολογισμοί και οι επί μέρους δαπάνες Υπουργείων, κεντρικών και περιφερειακών δημόσιων υπηρεσιών, Ν.Π.Δ.Δ., φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και φορέων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού,
7) πράξεις διορισμού μονομελών οργάνων και συγκρότησης συλλογικών οργάνων διοίκησης των φορέων του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των φορέων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού, καθώς και οι τροποποιήσεις αυτών,
8) πράξεις διορισμού, αποδοχής παραίτησης, αντικατάστασης ή παύσης Γενικών Γραμματέων Υπουργείων και Περιφερειών, Ειδικών Γραμματέων Υπουργείων, μελών συλλογικών οργάνων διοίκησης φορέων του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και φορέων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού,
9) πράξεις συγκρότησης αμειβόμενων ή μη επιτροπών, ομάδων εργασίας, ομάδων έργου και συναφών οργάνων γνωμοδοτικής ή άλλης αρμοδιότητας, ανεξαρτήτως αν τα μέλη τους αμείβονται ή όχι,
10) πράξεις καθορισμού των αμοιβών και αποζημιώσεων των μελών μονομελών και συλλογικών οργάνων διοίκησης, μελών επιτροπών, ομάδων εργασίας, ομάδων έργου και συναφών οργάνων γνωμοδοτικής ή άλλης αρμοδιότητας,
11) προκηρύξεις πλήρωσης θέσεων με διαγωνισμό ή με επιλογή, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι προκηρύξεις για επιλογή και πλήρωση θέσεων διευθυντικών στελεχών των Ν.Π.Δ.Δ., φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, και των επιχειρήσεων και φορέων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού, καθώς και οι προκηρύξεις εξετάσεων υποψηφίων δικηγόρων, συμβολαιογράφων και άμισθων υποθηκοφυλάκων,
12) προκηρύξεις πλήρωσης θέσεων διδακτικού ερευνητικού προσωπικού (ΔΕΠ) του πανεπιστημιακού τομέα και του εκπαιδευτικού προσωπικού (ΕΠ) του τεχνολογικού τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης,
13) πίνακες επιτυχόντων, διοριστέων και επιλαχόντων των προκηρύξεων επιλογής προσωπικού, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η δημοσίευση τους προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία,
14) περιλήψεις πράξεων διορισμού, μετάταξης, διαθεσιμότητας, αποδοχής παραίτησης, λύσης της υπαλληλικής σχέσης ή υποβιβασμού υπαλλήλων, μόνιμων και μετακλητών, και διευθυντικών στελεχών του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, φορέων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού, καθώς και αντιστοίχων πράξεων που αφορούν δημόσιους λειτουργούς, των οποίων η δημοσίευση απαιτείται κατά την κείμενη νομοθεσία, και περιλήψεις πράξεων διορισμού και συμβάσεων με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή συμβάσεων έργου στο Δημόσιο, τα Ν.Π.Δ.Δ., τους φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα και φορέων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού,
15) το σύνολο των συμβάσεων και των πράξεων που αναφέρονται σε αναπτυξιακούς νόμους, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι πράξεις υπαγωγής επενδύσεων σε διατάξεις αναπτυξιακών νόμων και οι αποφάσεις έναρξης παραγωγικής λειτουργίας επενδύσεων,
16) περιλήψεις διακηρύξεων, αποφάσεις και πράξεις κατακύρωσης και ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών, υπηρεσιών και μελετών του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και φορέων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού,
17) …18) …19…20…21…22…”.

Περαιτέρω σύμφωνα με το άρ 4 του ιδίου ως άνω νόμου
“1. Οι πράξεις που αναφέρονται στο άρθρο 2, όταν είναι κατά νόμο δημοσιευτέες, στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ισχύουν από τη δημοσίευση τους, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά.
2. Με εξαίρεση τις πράξεις της προηγούμενης παραγράφου, οι λοιπές πράξεις που κατά τον παρόντα νόμο αναρτώνται στο Διαδίκτυο δεν εκτελούνται, εάν δεν έχει προηγηθεί η ανάρτηση τους στο Διαδίκτυο κατά τα οριζόμενα στον παρόντα νόμο.
3. Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 του παρόντος δεν θίγουν τις σχετικές δικονομικές ρυθμίσεις ως προς την άσκηση ενδίκων μέσων και βοηθημάτων ούτε τις ρυθμίσεις που ισχύουν για τις διοικητικές προσφυγές…..”.

Τέλος σύμφωνα με το άρ. 243 του ν. 3463/2006 “Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων” “Σε κάθε Δήμο ή Κοινότητα για τη στήριξη της διοικητικής λειτουργίας των σχολικών μονάδων, που βρίσκονται στα διοικητικά τους όρια, συνιστώνται νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με την επωνυμία “Σχολικές Επιτροπές”, οι οποίες
διέπονται από τις διατάξεις του παρόντος και τις διατάξεις του άρθρου 5 του ν. 1894/1990 (ΦΕΚ 110 Α΄), όπως κάθε φορά ισχύει.”

Από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προκύπτει ότι οι σχολικές επιτροπές, α΄βάθμιες και β΄βάθμιες αποτελούν νομικά μορφώματα που ο νομοθέτης τους έχει προσδώσει τον τύπο του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, ενώ αναγνωρισμένες αρμοδιότητές τους αποτελούν η Διαχείριση των πιστώσεων που της διατίθενται για την κάλυψη των δαπανών λειτουργίας των αντίστοιχων σχολείων (θέρμανσης, φωτισμού, ύδρευσης, τηλεφώνου, αποχέτευσης, αγοράς αναλώσιμων υλικών κ.λπ.), η αμοιβή καθαριστριών, η εκτέλεση έργων για την επισκευή και συντήρηση των αντίστοιχων σχολείων και του κάθε είδους εξοπλισμού τους, η εισήγηση προς τις αντίστοιχες διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για τον εφοδιασμό από τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων των αντίστοιχων σχολείων με έπιπλα και εξοπλιστικά είδη και από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων με βιβλία για τις αντίστοιχες σχολικές βιβλιοθήκες, η Διαχείριση των εσόδων από την ενδεχόμενη εκμετάλλευση των σχολικών κυλικείων, καθώς και η λήψη κάθε άλλου μέτρου που κρίνεται αναγκαίο για τη στήριξη της διοικητικής λειτουργίας των σχολικών μονάδων.

Στα πλαίσια αυτών των αρμοδιοτήτων προκηρύσσουν και διαγωνισμό για την μίσθωση των κυλικείων των σχολείων.

Όπως όμως έχει κριθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ 1460/2009), κατ’ άρθρα 94 παρ. 1 και 95 παρ. 1 του Συντάγματος και 1 παρ. 2 περ. (ι) του ν. 1406/1983 (Α΄. 182), είναι διοικητική η σύμβαση, εάν ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη είναι το Ελληνικό Δημόσιο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και με την σύναψη της συμβάσεως επιδιώκεται η ικανοποίηση σκοπού, τον οποίο ο νόμος ανάγει σε δημόσιο σκοπό, το δε Ελληνικό Δημόσιο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου είτε βάσει του κανονιστικού καθεστώτος που διέπει την σύμβαση είτε βάσει ρητρών που προβλέπονται κανονιστικώς και έχουν περιληφθεί στην σύμβαση και που αποκλίνουν από το κοινό δίκαιο, βρίσκεται χάριν του εν λόγω σκοπού σε υπερέχουσα θέση απέναντι στο αντισυμβαλλόμενο μέρος, ήτοι σε θέση μη προσιδιάζουσα στον δυνάμει των διατάξεων του ιδιωτικού δικαίου συναπτόμενο συμβατικό δεσμό (ΑΕΔ 3/1999, βλπ. και ΣτΕ 1031/1995 Ολομ., 4936/1995 Ολομ.). Κατ` ακολουθίαν, οι πράξεις διοικητικού οργάνου, που εκδόθηκαν πριν από την κατάρτιση της διοικητικής συμβάσεως κατά την προηγηθείσα αυτής διοικητική διαδικασία, συνιστούν διοικητικές πράξεις, οι οποίες, αποσπώμενες, υπόκεινται αυτοτελώς στον ακυρωτικό έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 120, 616/1987, βλ. και ΣτΕ 2246/2002, 7μ.). Ωστόσο οι υπό κατάρτιση συμβάσεις εκμισθώσεως των σχολικών κυλικείων ελλείπει το στοιχείο της ικανοποιήσεως του δημοσίου σκοπού.

Πράγματι, η παροχή παρεπομένων υπηρεσιών τέτοιου είδους (όπως εδώ η σίτιση των μαθητών) σε χρήστες δημοσίας υπηρεσίας μπορεί να θεωρηθεί ότι αποβλέπει στην ικανοποίηση δημοσίου σκοπού, μόνον αν συνδέεται κατά τρόπο αναγκαίο και άμεσο προς την κύρια υπηρεσία την οποία παρέχει η υπ’ όψιν οργανική μονάδα του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου. Αυτού του είδους οι συμβάσεις δεν έχουν το χαρακτήρα της διοικητικής συμβάσεως, αν και συνάπτονται από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, αλλά αποτελούν κοινές συμβάσεις του ιδιωτικού δικαίου, η δε αμφισβήτηση της νομιμότητας των αποφάσεων αξιολόγησης των προσφορών και των αποφάσεων κατακύρωσης του διαγωνισμού, υπάγεται στην αρμοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων.

Συνεπώς από τα παραπάνω συνάγεται ότι στο διαδίκτυο “διαύγεια”, αναρτώνται όσες πράξεις και ενέργειες προέρχονται από διοικητικές αρχές και όργανα και αναλύονται ειδικότερα στο άρ. 2 του Ν 3861/2010. Τέτοιες διοικητικές αρχές αποτελούν και οι διοικήσεις των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου “Σχολικές Επιτροπές”. Συνεπώς κατά μία άποψη κάθε πράξη των οργάνων αυτών που εμπίπτει στις οριζόμενες στο άρ. 2 του ν. 3861/2010, θα πρέπει να αναρτάται στο “διαύγεια”, συνεπώς και οι διακηρύξεις για δημόσιους διαγωνισμούς που έχουν ως σκοπό τη σύναψη σύμβασης μίσθωσης κυλικείων σχολείων. Πλην όμως η μη δημοσίευση αυτών των διακηρύξεων ή έστω αργοπορημένη δημοσίευση δεν επιφέρει ακυρότητα της πράξης. Ο νόμος ορίζει ρητά ότι η μη ανάρτηση στο διαδίκτυο δεν έχει συνέπειες ως προς τη νομιμότητα αυτής παρά μόνο ως προς την εκτελεστότητά της, τα οποία είναι διακριτά γνωρίσματα μιας διοικητικής πράξης. Δηλαδή ενώ η πράξη που πρέπει να αναρτηθεί στο διαδίκτυο δεν αναρτήθηκε για κάποιους λόγους, δεν είναι από αυτό και μόνο το λόγο άκυρη, αλλά δεν μπορεί να εκτελεστεί και να προκαλέσει τον εξαναγκασμό σε όσα ορίζει. Εξυπακούεται βεβαίως ότι έχει επέλθει η δημοσίευση με τους άλλους τρόπους που ήδη ορίζουν οι ειδικώτεροι νόμοι.

Συνεπώς στην περίπτωση που σας απασχολεί δεν υπάρχει ακυρότητα της πράξεως της διακήρυξης για το λόγο ότι δεν αναρτήθηκε έγκαιρα στο διαδίκτυο, αφού είχε προηγηθεί δημοσίευσή της όπως ορίζει ο νόμος.

Ωστόσο διατηρώ και μία παραπάνω επιφύλαξη για το αν τελικά αυτού του είδους οι διακηρύξεις που οδηγούν σε σύναψη συμβάσεων που δεν χαρακτηρίζονται ως διοικητικές και άρα αρμόδια για την επίλυση των διαφορών που ανακύπτουν από αυτές είναι τα πολιτικά δικαστήρια, πρέπει να αναρτώνται στο διαδίκτυο. Η διατύπωση του νόμου (άρ. 2 παρ. 4 ν. 3861/2010) που ορίζει ότι αναρτώνται στο διαδίκτυο “περιλήψεις διακηρύξεων, αποφάσεις και πράξεις κατακύρωσης και ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών, υπηρεσιών και μελετών του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και φορέων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού”, έχω την άποψη ότι έχει να κάνει με τις χαρακτηριζόμενες ως διοικητικές συμβάσεις (αυτές είναι οι συμβάσεις δημοσίων έργων) και όχι με τις κάθε είδους συμβάσεις που συνάπτει ένας φορέας οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης και που δεν είναι διοικητικές. Γι’ αυτές τις τελευταίες δεν υπάρχει υποχρέωση ανάρτησης τόσο των διακηρύξεων όσο και των κατακυρωτικών αποφάσεων, παρά μόνο η υποχρέωση δημοσίευσεώς τους και κοινοποιήσεώς τους με τους ειδικότερους τρόπους που ορίζουν οι επιμέρους νόμοι.

Ο ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΤΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

ΒΑΣΜΑΤΖΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

Διαύγεια Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης