Διαβάστε την εισήγηση του κ. Κυριάκου Αρίκα, υφηγητή στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Πετρογραφίας, στο δημοτικό συμβούλιο Αλεξανδρούπολης της 1/10/2012, όπως δημοσιεύτηκε στο φύλλο 332 της εφημερίδας “Πολίτης της Θράκης” της Τετάρτης 10/10/2012.

Μοναδικό θέμα της ημερήσιας διάταξης ήταν: “Εκτίμηση και διατύπωση άποψης επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της Εταιρείας “Χρυσωρυχεία Θράκης Α.Ε.”

Κυριάκος Αρίκας, υφηγητής στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Πετρογραφίας

«Η προμελέτη και η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων υποδηλώνει χαμηλό επιστημονικό επίπεδο»

Κύριε Δήμαρχε, Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι σύνεδροι του Δημοτικού αυτού Συμβουλίου, αγαπητοί πολίτες της Θράκης.

Ήμουν υφηγητής στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Πετρογραφίας, σήμερα συνταξιούχος. Εκτός αυτού έχω εργαστεί σχεδόν 35 χρόνια στις περιοχές αυτές. Στην περιοχή του Περάματος, μόνο στη λεγόμενη Τάφρο των Πετρωτών, έχουν γίνει με την επιτήρησή μου έξι διπλωματικές και μία διδακτορική εργασία.

Η εισήγηση εστιάζεται στα 3 κύρια θέματα της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, το υπαίθριο ορυχείο και τα εξορύξιμα πετρώματα, την επεξεργασία των εξορύξιμων πετρωμάτων, δηλαδή την κυάνωση κ.λ.π., αλλά αυτό το θέμα θα το κρατήσω όσο το δυνατόν συντομότερο γιατί έχουμε και ιδιαίτερη εισήγηση γι’ αυτό το θέμα και τρίτον τη διαχείριση κι εγκατάσταση-απόθεση των μεταλλευτικών τελμάτων.

Πριν, όμως, ασχοληθώ ειδικά με την εταιρεία Περάματος θα κάνω μια αναδρομή γενικών παρατηρήσεων σχετικά με τις προτεινόμενες εκμεταλλεύσεις χρυσού στη Θράκη για να δείτε τι έχετε και τι θα έχετε εάν εγκριθεί η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Επιθερμικές εμφανίσεις στη Θράκη, όπως αυτή δεξιά της φωτογραφίας, ένα πραγματικό φυσικό στολίδι, υπάρχουν αρκετές στην περιοχή Σαπών Περάματος. Μια τέτοια εμφάνιση, εάν  θα εξορυχθεί θα έχουμε την κάτω εικόνα. Στο χάρτη της παραχώρησης στην εταιρεία των Σαπών έχουμε τέτοιες πυριτιωμένες κορυφές, οι μπλε κηλίδες σ’ αυτό το χάρτη, στον οποίο μέτρησα περίπου 250. Αυτά είναι τα φυσικά στολίδια της περιοχής Σαπών Περάματος. Η εταιρεία των Σαπών έχει ήδη καταστρωμένο σχέδιο, βλέπετε στο χάρτη που σας έδειξα προηγουμένως. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι κίτρινες περιοχές είναι οι περιοχές που προγραμματίστηκαν για εξορύξεις, ξεκινώντας από τα βορειοανατολικά των Σαπών μέχρι τη Συκορράχη, μια περιοχή μήκους περίπου 3-4 χλμ.

Οι ίδιες περιπτώσεις απαντώνται και στην περιοχή του Περάματος, εδώ έχουμε τη λεγόμενη Τάφρο των Πετρωτών, με κόκκινο είναι οι πυριτιώσεις, επιθερμικές εμφανίσεις, για τις οποίες δεν ξέρει κανείς την τύχη τους, όπως π.χ η περιοχή της Μαυροκορυφής, του Οδοντωτού, της Μαυροκορυφής και του Περάματοςμε τις πυριτιώσεις. Το όμορφο Οδοντωτό φαίνεται ακόμη κι από την Εθνική Οδό. Δεξιά έχουμε έναν χάρτη της εταιρείας Περάματος, η οποία δείχνει κάτω την περιοχή του Περάματος με μπλε και κόκκινο χρώμα. Αυτή η περιοχή έχει ήδη χαρακτηριστεί σαν  περιοχή άμεσης μελέτης, και συμπεριλαμβάνει όλη την περιοχή της Τάφρου των Πετρωτών. Επάνω είναι η περιοχή των Σαπών, που σας έδειξα προηγουμένως.

Αυτούς τους λόφους που είδατε, εάν θα εγκριθούν οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, θα καταλήξουν σ’ αυτή τη μορφή που βλέπεται εδώ πέρα. Τα δείγματα απ’το Ovacik της Τουρκίας, σε εξόρυξη 2 χρονών, σε εξόρυξη 5 χρόνων και 2 μηνών.

Όλος ο χώρος της επιθερμικής ζώνης από βορειοανατολικά Σαπών μέχρι Πέραμα, παραλία Πετρωτών, Μεσημβρίας κινδυνεύει να γίνει μελλοντικά ένα πελώριο συγκρότημα μεικτών μεταλλείων και το φυσικό τοπίο θα αντικατασταθεί από επιφανειακά ορυχεία, επιχωματώσεις, πλατείες, τραβέρσες, δρόμους και λεκάνες με δηλητηριώδη απόβλητα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι κι άλλες εμφανίσεις στο Νομό Ροδόπης κι Έβρου μπορούν να έχουν τέτοια ευρεία φάση μεταλλευτικών δραστηριοτήτων και θα γίνουν αντικείμενα ενδιαφέροντος, όπως για παράδειγμα τα Πεύκα Έβρου (σ.τ.σ. οικισμός κοντά στην Τραϊανούπολη).

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ

Η εταιρεία, όπως ξέρετε, χρησιμοποιεί αθέμιτες μεθόδους για να υλοποιήσει τα σχέδιά της και να κάμψει την αντίσταση των πολιτών της Θράκης. Στο πλαίσιο αυτό χρησιμοποιεί, επίσης, τόσο στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων  όσο και σε διάφορα άλλα δημοσιεύματα, αναξιόπιστα και πολλά ψευδή, κατά τη γνώμη μου, στοιχεία.

Εδώ έχουμε τη διάρθρωση του μεταλλείου του Περάματος, εδώ είναι η παλιά μελέτη κι εδώ με κόκκινο έχω τις μετατροπές που κάνατε (σ.τ.σ. απευθυνόμενος στους εκπροσώπους της εταιρείας). Εδώ έχουμε το παλιό σχέδιο της εταιρείας κι εδώ είναι οι μετατροπές στο καινούργιο σχέδιο, έχουμε βάλει κόκκινο χρώμα, δηλαδή το ορυχείο μετατοπίστηκε λίγο προς Νοτιοδυτικά, το εργοστάσιο μεταφέρθηκε μέσα στην κοιλάδα του Παλιορέματος, το Παλιόρεμα δε από τη θάλασσα απέχει περίπου 3,5 χλμ. Εδώ έχουμε τον νέο χώρο απόθεσης τελμάτων, για τον οποίο θα μιλήσω αργότερα.

Πάμε, λοιπόν, στα γενικά στοιχεία της εταιρείας. Η πρόσφατη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων  παρουσιάζει, όπως εδώ πέρα, κατά παράδοξο τρόπο για τα ίδια πετρώματα του λόφου Περάματος αδικαιολόγητα αισθητές διαφορές από τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και από στοιχεία που ανακοίνωνε τα τελευταία χρόνια η εταιρεία. Σχετικά με τη μέση περιεκτικότητα χρυσού του εδάφους, αρχικά ήταν 3,6 γραμμάρια ανά τόνο και τώρα είναι 3,2 γραμμάρια. Του αργύρου από 8,2 γραμμάρια ανά τόνο έγινε τώρα 3,7 γραμμάρια. Στα ίδια πετρώματα έχουμε αυτές τις μειώσεις, η εταιρεία πρέπει να μας εξηγήσει πώς βρέθηκαν τα νούμερα αυτά; Επιπρόσθετα, η εταιρεία παρουσιάζει, στην πρόσφατη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αδικαιολόγητα πολύ χαμηλές ποσότητες εξορύξιμων στείρων κι αναφέρει, μάλιστα, κατά 6 φορές πιο μειωμένες ποσότητες θειούχων στείρων, από 823.000 τόνοι τώρα είναι 140.000 τόνοι. Γενικά, η μείωση των παραμέτρων του έργου, όπως εμφανίζεται στον πίνακα, όπως στη διάρκεια λειτουργίας του ορυχείου από 9 χρόνια σε 8, των αποθεμάτων χρυσοφόρων πετρωμάτων από 11,7 στα 9,4 εκατ. τόνους, της μέσης παραγωγής από 131.000 σε 121.000 ουγγιές. Όλα αυτά είναι μέρος της στρατηγικής της εταιρείας να παρουσιάζει το έργο της μικρό κι ότι δεν θα βλάψει πολύ το περιβάλλον, αλλά διερωτώμαι πώς αυξάνονται οι θέσεις εργασίας, από τις 140 θέσεις εργασίας (σύμφωνα με  έγγραφο της εταιρείας του 2000) να γίνουν 200, αφού μίκρυνε και το έργο της;

Μία άλλη πρακτική της εταιρείας είναι να παρουσιάζει αναξιόπιστα στοιχεία σχετικά με τα εξορύξιμα πετρώματα. Ο ισχυρισμός της εταιρείας ότι θα εξορύξει μόνο το επάνω οξειδωμένο σώμα στο Λόφο Περάματος και θα αφήσει ανέπαφο τον υποκείμενο παχύ ορίζοντα θειούχων δεν ευσταθεί. Πάνω βλέπετε το οξειδωμένο πέτρωμα και κάτω ένας παχύς ορίζοντας, τα νούμερο 2 και 3, θειούχων μεταλλευμάτων. Η εταιρεία αποσιωπά συστηματικά τις θειούχες μεταλλοφορίες και παραγκωνίζει τα βιβλιογραφικά δεδομένα της ορυκτοχημικής τους σύστασης, διότι γνωρίζει ότι η επιφανειακή εξόρυξη θειούχων θα έχει μοιραίες οικολογικές επιπτώσεις στην όξινη απορροή και στην εκπομπή τοξικών μετάλλων. Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων  δεν περιέχει ορυκτοχημικά στοιχεία και ουδεμία χημική ανάλυση από αυτήν την υποκείμενη θειούχα μεταλλοφορία. Επίσης, δεν εξηγεί την προέλευση των θειούχων στείρων, από πού προέρχονται αυτά, για τα οποία στην μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων παρουσιάζει μόνο 2 αναξιόπιστες και ελλιπείς αναλύσεις, οι οποίες υποδηλώνουν μάλιστα χαμηλό επιστημονικό επίπεδο.

Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων υστερεί ακόμη και στη ορυκτοχημεία των εξορυγμένων πετρωμάτων, δηλαδή αυτών που θέλει να εξορύξει. Αναφέρει τον χαλαζία σαν κύριο ορυκτό και παρεμπιπτόντως εδώ κι εκεί τον καολινίτη αποσκοπώντας έτσι να παρουσιάσει τα εξορύξιμα πετρώματα απολύτως ανώδυνα. Τα ορυκτά που υπάρχουν επιπλέον, όπως είναι ο βαρίτης,  σιλίτης, μεικτίτης, σαλονίτης και το κύριο θειούχο ορυκτό ο σιδηροπυρίτης, δεν αποτελούν θέμα για την εταιρεία παρ’ ότι ορισμένα από αυτά θα παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιβάρυνση του οικοσυστήματος ενώπιον των μαζικών εξορύξεων, όπως είναι ο ρινίτης ή ο σιδηροπυρίτης κ.λ.π.

Οι δηλώσεις της εταιρείας ότι η εξόρυξη των οξειδωμένων πετρωμάτων δεν θα προκαλέσει όξινη απορροή και εκπομπή τοξικών μετάλλων είναι ψευδείς και αποτελούν μεγάλη κοροϊδία απέναντι στους πολίτες της Θράκης. Σε μια εκπομπή φάρσας της ΔΕΛΤΑ, πριν από ένα χρόνο, ο κ. Μαρκόπουλος μάλιστα τόλμησε να πει ότι στις εξορύξεις στο Πέραμα θα μειωθεί η όξινη απορροή, απίστευτο κι όμως αληθινό. Είναι πρωτάκουστο σε γεωλογικά και μεταλλειολογικά χρονικά να ελαττώνεται η όξινη απορροή σε εξορύξεις με θειούχες μεταλλοφορίες.

Μαρκόπουλος : Άμα καλύπτονται κύριε Αρίκα; Απαντήστε.

Αρίκας: Μετά το λέω για την κάλυψη.

Λαμπάκης: Σας παρακαλώ κ. Μαρκόπουλε, κατηγορείτε τον λαό για αγένεια, είστε κι εσείς αγενείς. Σας διέκοψε κανείς; Μετά, στο τέλος.

Αγγλιάς: Παρακαλώ να μην διακόπτει κανένας.

Αρίκας: Η εταιρεία όχι μόνο δεν προσφέρει ορυκτοχημικά στοιχεία παρά αποσιωπά και τα σχετικά στοιχεία της βιβλιογραφίας.

Αυτό ήθελα να δείξω, επίσης, εδώ αυτό είναι το οξειδωμένο, κάτω αυτό που είναι με μελανί χρώμα, και δεν ξέρω εάν έγινε λάθος, μπορεί να κάνατε και λάθος, αλλά στην ιστοσελίδα σας μέχρι πριν λίγο καιρό το κατεβάσατε οξειδωμένο μέχρι κάτω, δηλαδή αντικαταστήσατε το οξειδωμένο με κίτρινο χρώμα. Μπορεί να είναι όμως και λάθος αλλά έτσι είναι στην ιστοσελίδα σας.

Η εταιρεία όχι μόνο δεν προσφέρει ορυκτοχημικά στοιχεία παρά αποσιωπά και τα σχετικά στοιχεία της βιβλιογραφίας, εδώ παρουσιάζει την ορυκτοχημική σύνθεση της υποκείμενης θειούχας μεταλλοφορίας, η οποία για την περίπτωση δεν παίζει κανέναν απολύτως ρόλο. Ο σιδηροπυρίτης εδώ πέρα, ο μαρκασίτης κι ακολουθούν άλλα περίπου 20 θειούχα ορυκτά. Η εξόρυξη ενός τέτοιου θειούχου μεταλλεύματος σε ανοικτό ορυχείο θα έχει καταστροφικές συνέπειες σε ότι αφορά στην όξινη απορροή και την εκπομπή τοξικών μεταλλικών στοιχείων. Πρέπει πρόσθετα να σημειωθεί ότι, αυτό είναι σοβαρό, ότι το μετάλλευμα αυτό είναι άκρως λεπτόκοκκο και οξειδώνεται, διαβρώνεται και αποσαθρώνεται σε ταχύ ρυθμό όταν βγει στην επιφάνεια.

Ευνόητα, λοιπόν, είναι κατανοητό σε όλους γιατί η εταιρεία αποφεύγει τη συζήτηση για την υποκείμενη θειούχα μεταλλοφορία όπως αποφεύγει ο διάβολος το λιβάνι.

ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ – ΚΥΑΝΩΣΗ

Πάμε στο επόμενο κεφάλαιο, το εργοστάσιο επεξεργασίας, την κυάνωση. Φυσικά εδώ δεν θα επεκταθώ πολύ, θα πω μόνο ορισμένες παρατηρήσεις για να κάνω κατανοητό τι από όλα αυτά θα καταλήξει στα τέλματα. Όλα, όσα εξορύσσονται και ότι γίνεται κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας του μεταλλεύματος, όλα καταλήγουν, τελικά στο τέλμα.

Η κατανάλωση κυανίου θα είναι καθημερινώς πάνω από 2 τόνους κυανιούχου νατρίου. Στα 8 έως 9 χρόνια (μια λένε 8 μια λένε 9) θα καταναλωθούν συνολικά 6.000 έως 7.000 τόνοι κυάνιο, το οποίο στα 0,1 γραμμάριο είναι θανατηφόρο.

Θα παράγονται πάνω από 7.000 τόνοι πολφού τέλματος καθημερινά. Αυτό προκύπτει αφού το ημερήσια επεξεργαζόμενο πέτρωμα θα είναι περίπου 3.500 τόνοι και στον πολφό η αναλογία βάρους στερεών προς διάλυμα θα είναι περίπου 1 προς 1. Εφόσον, το διάλυμα αυτό έχει την ικανότητα να διαλύει τα ίχνη της τάξης του 0,1, του 1, ή των 3 γραμμαρίων ανά τόνου πετρώματος είναι ευνόητο ότι θα διασπά και τοξικά χημικά στοιχεία από τα μεταλλικά ορυκτά, όπως μόλυβδο, αρσενικό, κάδμιο, βισμούθιο, αντιμόνιο κι άλλα. Η αντίδραση των μεταλλικών αυτών στοιχείων και των θειούχων ορυκτών του  πετρώματος με το κυάνιο δημιουργεί κυανιούχα και θειοκυανιούχα, που θα καταλήγουν τελικά στο τέλμα.

Για την λεγόμενη αποτοξίνωση του κυανιούχου νατρίου με την μέθοδο INCO, που προβάλλει με έμφαση κάθε τόσο η εταιρεία, εγώ προσωπικά έχω πολλές αμφιβολίες. Εάν πάρουμε, όμως, το δεδομένο ότι θα γίνεται διάσπαση του κυανίου, αυτό αφορά μόνο την υγρή φάση και όχι τα κυανιόντα και τις κυανιούχες ενώσεις που θα προσροφούνται στους κόκκους των ορυκτών, ιδίως των φυλλοπυριτικών υλικών και ιδιαίτερα το σμηκτίτη, γι’ αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία ποια ορυκτά υπάρχουν στο πέτρωμα. Άλλωστε, εάν γίνεται διάσπαση του κυανίου θα σχηματίζεται αμμωνία, η οποία  είναι επίσης πολύ τοξική. Σημειώνεται ότι η μέθοδος INCO απαιτεί πρόσθετα χημικά αντιδραστήρια, θα εισάγονται στο σύστημα 1,3 τόνοι θειικών ενώσεων του νατρίου και του χαλκού, αυτό σημαίνει ότι η μέθοδος αυτή δημιουργεί επιπλέον θειοκυανιούχα, όπως του θειοκυανιούχου χαλκού, μια ένωση η οποία είναι εξίσου δηλητηριώδης, όπως το κυανιούχο νάτριο. Όλα αυτά, βέβαια, θα πηγαίνουν στα τέλματα. Με λίγα λόγια η μέθοδος INCO, την οποία προπαγανδίζουν τόσο πολύ, θα προκαλεί πρόσθετη επιβάρυνση του οικοσυστήματος.

H εταιρεία αποσιωπά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο την σύνθετη ορυκτοχημική σύσταση των μεταλλευτικών τελμάτων. Η προμελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων της εταιρείας «ΧΡΥΣΟΡΥΧΕΙΑ ΘΡΑΚΗΣ» περιέχει για την χημική  σύσταση των μεταλλευτικών τελμάτων ένα κεφάλαιο με περιεχόμενο μόνο 2,5 σειρές, οι οποίες είναι οι εξής : «Τα στερεά που περιέχονται στον πολφό του τέλματος, όπως έχει προκύψει από τις μέχρι τώρα αναλύσεις, αποτελούνται κυρίως από χαλαζία και δευτερευόντως από καολινίτη», αυτή είναι όλη η ορυκτοχημεία στην προμελέτη. Αυτή η παράθεση είναι υπεραπλοποιημένη κι ευτελής και αποτελεί εμπαιγμό έναντι της κοινωνίας της Θράκης. Η εταιρεία υποβιβάζει τη νοημοσύνη των πολιτών της Θράκης εκφράζοντας με μια πρόταση 2,5 σειρών και με δύο ονόματα ορυκτών τον το χειρισμό 10 έως 12 εκατομμυρίων τόνων τοξικών μεταλλευτικών τελμάτων, που θα παράγει το έργο Περάματος στη διάρκεια των 8 έως 9 χρόνων.

Η πρόσφατη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων δεν περιέχει πολλά περισσότερα, για την ογκώδη αυτή μάζα των τελμάτων περιέχει μόνο μία ελλιπή κι αναξιόπιστη χημική ανάλυση, την οποία έχω εδώ πέρα, που υποδηλώνει και αυτή χαμηλό επιστημονικό επίπεδο (άμα θέλετε σας λέω γιατί). Η πληροφόρηση, λοιπόν, της προμελέτης και της μελέτης είναι ουσιαστικά μηδενική, ενώ η πολύπλοκη σύνθεση της επεξεργασίας θα έχει περιληπτικά ως εξής:

Τα εξορυχθέντα πετρώματα θα καταλήγουν ως μεταλλευτικά τέλματα (λάσπη ας πούμε) στο χώρο εναπόθεσης και σ’αυτά τα τέλματα θα υπάρχει:

• χαλαζίας, καολινίτης, ο βαρίτης, ο σελικίτης, ο αλουνίτης, ο σιδηροπυρίτης και άλλα θειούχα,
• τα χημικά αντιδραστήρια της επεξεργασίας κυάνωσης και της διαδικασίας INCO, τα οποία ανέφερα προηγουμένως,
• τα παράγωγα των χημικών ενώσεων, θα γίνονται τρομερές χημικές ενώσεις.

Τα τέλματα, λοιπόν, από χημική άποψη, θα είναι στην τελική ανάλυση ιδιαίτερα σύνθετα σύνολα και ο χημικός τους χαρακτηρισμός είναι πρακτικά αδύνατος. Θα περιέχουν ποικιλία τοξικών ενώσεων, ελεύθερα κυανιόντα, κυανικά, θειοκυανιούχα, αμμωνία κ.τ.λ., θα περιέχουν διάφορα μέταλλα, θειικά ορυκτά άλατα, αν θέλετε σας δείχνω φωτογραφίες από το μεταλλείο της Κίρκης για το τι είναι τα θειικά άλατα.

Αγγλιάς : Μπορείτε να ολοκληρώσετε σε 3 λεπτά; Κάντε τα λίγο επιγραμματικά παρακαλώ.

Αρίκας :  Πάμε στην επόμενη διαφάνεια, εδώ είναι το σπουδαιότερο κ. Πρόεδρε, θα πάμε στην πυραμιδοειδή εναπόθεση τελμάτων, που εγκυμονεί πολλαπλούς κινδύνους.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΑΠΟΘΕΣΗ ΤΕΛΜΑΤΩΝ

Το νέο σχέδιο της λεκάνης τελμάτων θα έχει περίπου τριγωνικό σχήμα με πλευρές μήκους περίπου 900, 750 και 650 μέτρα. Θα είναι 500 μέτρα νότια του οικισμού Περάματος, σε περιοχή σχιστολίθων χαμηλής αντοχής με φαινόμενα διάβρωσης. Ως γνωστόν, οι πρασινοσχιστόλιθοι, σαν μεταμορφωμένα πετρώματα, αποτελούν τα πιο ισχυρά τεκτονισμένα πετρώματα της περιοχής. Το εν λόγω ρέμα ονομάζεται Σπάλτσακ, ενώ το σημείο εκροής του Σπάλτσακ στο Παλιόρεμα, απέχει από το Θρακικό Πέλαγος μόνο 3,5 χλμ. Η τριγωνική στέψη της νέου σχεδιασμού αυτής λεκάνης τελμάτων καθορίζεται σε υψόμετρο 295 μέτρων από τις μορφολογικές ράχες μεταξύ τριών λόφων που περιστοιχίζουν τον Σπάλτσακ. Στη νοτιοανατολική πλευρά της λεκάνης, στην κατάντι του ρέματος Σπάλτσακ, θα ανορθωθεί το κύριο ανάχωμα- φράγμα ύψους 40 μέτρων. Πέντε μικρότερα αναχώματα είναι απαραίτητα για την αναχαίτιση. Σύμφωνα με το νέο σχεδιασμό της εταιρείας, η χωρητικότητα της χαράδρας αυτής επαρκεί για την εναπόθεση μεταλλευτικών τελμάτων 1.800.000 κυβικά μέτρα, δηλαδή 2.900.000 τόνοι. Για τα υπόλοιπα τέλματα, δηλαδή 5.000.000 περίπου κυβικά μέτρα ή 8.000.000 τόνοι, η εταιρεία σχεδίασε την ανυψωτική επέκταση του χώρου εναπόθεσης. Το ρέμα θα γεμίσει μέσα σε περίπου 2 χρόνια μέχρι το υψόμετρο 295. Κατόπιν, προβλέπεται η κατασκευή εσωτερικών αναχωμάτων ύψους 5 μέτρων χρησιμοποιώντας ως υλικό κατασκευής μεταλλευτικά οξειδωμένα στείρα σε 10 επίπεδα. Όταν, δηλαδή, γεμίσει η λεκάνη του ρέματος, σε 2 περίπου χρόνια, θα ανορθωθεί επάνω στο αποστεγνωμένο (με ερωτηματικό το αποστεγνωμένο) τέλμα το ανάχωμα του πρώτου επιπέδου. Θα γεμίζει αυτό, τα 5 μέτρα, και θα ακολουθήσει το δεύτερο ανάχωμα πάνω στα τέλματα του δευτέρου επιπέδου. Το αν τα τέλματα αυτά είναι στεγνά είναι άλλο θέμα. Διερωτώμαι αν θα βρέχει τις ημέρες που θα κατασκευάζεται το φράγμα, πως θα στηρίζουν αυτοί αυτά τα εσωτερικά φράγματα πάνω στα μουσκεμένα τέλματα. Σύμφωνα με το σχέδιο της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων η πελώρια αυτή η χαβούζα θα ανυψωθεί με αυτόν τον τρόπο από τα 195 στα 245 μέτρα, δηλαδή κατά 50 μέτρα. Τελικά θα ξεπροβάλλει μια γιγαντιαία βαθμιδώδη πυραμίδα από μεταλλευτικά τέλματα και αναχώματα. Το συνολικό ύψος από το βαθύτερο σημείο του ρέματος μέχρι τη στέψη της πυραμίδας θα πλησιάζει τα 90 μέτρα, συνοπτικά όσο τρεις απανωτές τετραώροφες πολυκατοικίες.  Για παράδειγμα ο φάρος, μου είπαν, έχει ύψος 18 μέτρα, δηλαδή συνολικά 4,5 φάροι. Το συνολικό μήκος των αναχωμάτων, αυτό αναφέρθηκε, ανέρχεται σε 13 χλμ. Οι μεγάλες αυτές διαστάσεις μήκους των εσωτερικών αναχωμάτων δημιουργούν πολλά ερωτήματα σε ότι αφορά στατιστικά τις πιθανότητες φθορών, ρηγματώσεων και θραύσεων. Οι πιθανότητες φθορών και θραύσεων στη βαθμιδώδη αυτή πυραμίδα, σε μια έκταση συνολικού μήκους αυτών των αναχωμάτων, θα είναι διαρκώς υπαρκτοί.

Τα τέλματα θα συμπεριφέρονται σαν αργιλικά ιζήματα, διότι θα είναι πολύ αλεσμένα,  με τα γνωστά φαινόμενο ιξοτροπίας και ρευστότητας στην περίπτωση βροχοπτώσεων, ώστε να δημιουργούνται διαρκή προβλήματα στη σταθεροποίηση των αναχωμάτων. Αντίθετα, σε περιπτώσεις μεγάλης ξηρασίας εμφανίζουν τέτοιου είδους ιζήματα, ρηγματώσεις, καθιζήσεις και μεταπτώσεις που θα επηρεάζουν ανάλογα τα αναχώματα. Οι εναλλασσόμενες επιδράσεις όλων αυτών των φαινομένων στις διάφορες καιρικές συνθήκες  καθιστούν απαράδεκτο ένα τέτοιο σύστημα εναπόθεσης τοξικών μεταλλευτικών τελμάτων και διαχρονικά θα εξελιχθεί σίγουρα σε μια διαρκή πηγή διαρροών τοξικών ουσιών. Υπάρχουν, μάλιστα, πιθανότητες σε μια ασυνήθιστη βροχόπτωση να σπάσουν ορισμένα τμήματα της πυραμίδας και να παρασύρουν το πολύπλοκο σύστημα αναχωμάτων με ολέθριες επιπτώσεις στο Παλιόρεμα και στον παραλιακό χώρο Μεσημβρίας και στο Θρακικό Πέλαγος. Ο σχετικά λεπτός φλοιός των βαθμίδων αναχωμάτων δεν μπορεί να αναχαιτίσει διαχρονικά τις κάθετες και πλάγιες πιέσεις και αργά ή γρήγορα θα παρουσιάσει ρηγματώσεις και θραύσεις οι οποίες θα ενισχυθούν και από τις διαρκείς φθορές που θα προκαλούν τα βρόχινα νερά. Οι πιέσεις αυτές θα ενισχύονται στην κατάντι κατεύθυνση του ρέματος από φαινόμενα κινητικότητας και ρευστότητας στο παχύ αργιλικό στρώμα των μεταλλευτικών τελμάτων. Η συνισταμένη των δυνάμεων πίεσης απειλεί σε τελευταία ανάλυση το κύριο ανάχωμα.

Οι κάθετες δυνάμεις πιέσεως της μάζας τελμάτων κι εσωτερικών αναχωμάτων θα έχουν καταστρεπτικές επιδράσεις και στις επιστρώσεις στεγανοποίησης (γεωσυνθετική, αργιλική επίστρωση και πλαστική μεμβράνη). Οι μη ελεγχόμενες φθορές, ρηγματώσεις και θραύσεις στις γεωμεμβράνες κάτω από το ίζημα τελμάτων, σε βάθος μέχρι 80 μέτρων, θα οδηγούν σε ανεξέλεγκτες διαρροές τοξικών τελμάτων και διαλυμάτων στο υπέδαφος και στο υπόγειο υδρολογικό σύστημα. Ο τεκτονικός κατακερματισμός του υπεδάφους θα συντείνει στη διακίνηση των διαλυμάτων, αυτό το τονίζω-είναι πολύ σημαντικό παρ’ όλο που δεν έχω χρόνο να το αναπτύξω.

Τα χωματουργικά υλικά για τα αναχώματα θα προέλθουν από το δανειοθάλαμο εντός της περιοχής απόθεσης, δηλαδή από το υλικό των πρασινοσχιστολίθων, που είπαμε ότι διαβρώνονται εύκολα.

Μαρκόπουλος: Κύριε πρόεδρε, αφήστε τον να τελειώσει, άλλα δέκα λεπτά.

Αρίκας: Τελειώνω. Για το ρόλο της τεκτονικής δομής της περιοχής, η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων προσφέρει μόνο απλοποιημένες παρατηρήσεις, τονίζεται πάλι ότι οι πρασινοσχιστόλιθοι, που αποτελούν τη βάση του ρέματος Σπάλτσακ, είναι εκ φύσεώς τους τα πιο τεκτονισμένα και κατακερματισμένα πετρώματα στην περιοχή.

Τελειώνοντας θα ήθελα μόνο να τονίσω ότι οι πολίτες της Θράκης έχουν 2 επιλογές:

• ή θα αφήσουν κάποιες εταιρείες να καταστρέψουν και να δηλητηριάσουν μεγάλες περιοχές της Θράκης
• ή θα αντισταθούν ενάντια στα καταστρεπτικά σχέδια των εταιριών.

Ευχαριστώ πολύ.

================================

Ακούστε το ηχητικό της εισήγησης κάνοντας κλικ εδώ.

Κατεβάστε την παρουσίαση του κ. Αρίκα στο Δ.Σ. της 1/10/2012 σε μορφή PDF κάνοντας κλικ εδώ.

Κατεβάστε όλο το φύλλο 332 της εφημερίδας “Πολίτης της Θράκης” της Τετάρτης 10/10/2012 κάνοντας κλικ εδώ.

Ανεπίσημα Πρακτικά Απόκομμα Εφημερίδας Γνωμοδότηση Δημοτικό Συμβούλιο Εισηγήσεις ΜΠΕ Χρυσωρυχεία