πάμε μπροστά

Τετάρτη

17

Οκτώβριος 2012

0

ΣΧΟΛΙΑ

Εισήγηση Πάνου Παρασκευόπουλου στο Δ.Σ. της 1/10/2012 σχετικά με την Μ.Π.Ε. της Χρυσωρυχεία Θράκης Α.Ε. στο Πέραμα

Δημοσιεύτηκε από , Κατηγορία Ανεπίσημα Πρακτικά, Δημοσιεύματα, Δημοτικό Συμβούλιο, Δημοτικού Συμβουλίου, Εισηγήσεις, Εφημερίδες, Ημερήσια Διάταξη, Ηχητικά, Μεγάλα θέματα δήμου, Παράταξης "μαζί Πάμε Μπροστά" (1/1/2011-31/8/2014), Χρυσωρυχεία

Παναγιώτης Παρασκευόπουλος, Χημικός Μηχανικός (Μέλος Διανομαρχιακής Ροδόπης-'Εβρου, 1/10/2012 Δ.Σ. Αλεξανδρούπολης)

Παναγιώτης Παρασκευόπουλος, Χημικός Μηχανικός (Μέλος Διανομαρχιακής Ροδόπης-‘Εβρου, Δ.Σ. Αλεξανδρούπολης, 01/10/2012)

Διαβάστε την εισήγηση του κ. Πάνου Παρασκευόπουλου, χημικού μηχανικού και μέλους της Διανομαρχιακής Επιτροπής Ροδόπης Έβρου κατά της εξόρυξης και μεταλλουργίας χρυσού, στο δημοτικό συμβούλιο Αλεξανδρούπολης της 1/10/2012, όπως δημοσιεύτηκε στο φύλλο 332 της εφημερίδας “Πολίτης της Θράκης” της Τετάρτης 10/10/2012.

Μοναδικό θέμα της ημερήσιας διάταξης ήταν: “Εκτίμηση και διατύπωση άποψης επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της Εταιρείας “Χρυσωρυχεία Θράκης Α.Ε.”

============================

Πάνος Παρασκευόπουλος, Χημικός Μηχανικός:
«Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων
των χρυσωρυχείων
δεν αποτελεί θέσφατο.
Και ως μη θέσφατο ερευνάται η αξιοπιστία των στοιχείων της, η εγκυρότητα των επί μέρους μελετών της, η αντικειμενικότητα των συμπερασμάτων της και κρίνονται επιεικώς μη αξιόπιστα»

Λέγομαι Παρασκευόπουλος Παναγιώτης, είμαι Χημικός Μηχανικός, ασχολούμαι με το θέμα του χρυσού από το 1999, συμμετείχα σε τρεις ομάδες εργασίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου που ασχολείται με αυτό το θέμα. Πριν ξεκινήσω θα σας πω ότι ό,τι θα πω στηρίζεται και αποτελεί μέρος της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και των άλλων μελετών που περιέχονται σ’ αυτήν. Δεν θα χρησιμοποιήσω ούτε ένα δικό μου στοιχείο.

Αυτός ο χάρτης που έχουμε προβάλλει εκεί είναι από τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που κατατέθηκε, όπως λέει ο τίτλος είναι χάρτης μετ’ εθνικών δικαιωμάτων, είναι τα δικαιώματα που έχει η εταιρεία, με διάφορες διαβαθμίσεις, στην περιοχή. Για να σας προσανατολίσω εκεί που λέει στο τεμάχιο 500 είναι περίπου το 8ο χιλιόμετρο, ή το Ντεμίρ Αλή, η Μάκρη είναι κάπου εδώ κι εδώ είναι τα Δίκελλα, εκεί είναι η παραλία της Μαρώνειας, ανεβαίνουμε πάνω εδώ είναι οι Σάπες. Αυτό εδώ είναι ένα μέρος από τα δικαιώματα που έχουν δοθεί συνολικά, δηλαδή πρέπει να πούμε ότι όταν συζητάμε για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι μιλάμε για μια περιοχή που ξεκινάει περίπου από τη Χαλκιδική, Κιλκίς, ανεβαίνει στη Βουλγαρία και τελειώνει περίπου στα Πεύκα. Αυτά έχουν ήδη παραχωρηθεί ως δικαιώματα.

Αυτή είναι η περιοχή, στην οποία θα γίνει το έργο. Με το κόκκινο περίγραμμα είναι η άμεση περιοχή που θα γίνει το έργο, είναι όπως βλέπεται μια ανάσα από τη θάλασσα των Πετρωτών. Η ευθεία απόσταση είναι περίπου 3 με 3,5 χλμ.

Θα πρέπει να πούμε ότι γενικά οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων περιέχουν από τη φύση τους πολλά υποκειμενικά στοιχεία και πολλές φορές καταλήγουν σε υποκειμενικά συμπεράσματα, το ανέφεραν άλλωστε και οι μελετητές. Είναι, επίσης, γνωστό ότι οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων εκπονούνται από μελετητικά γραφεία κατ’ εντολή και με χρηματοδότηση των υποψηφίων μελετητών, αυτό δεν είναι μεμπτό, θα εξηγήσω για ποιο λόγο. Σημειώνουμε, επίσης, ότι με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, δεν υπήρξε ούτε μια μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που να κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μια επένδυση δεν πρέπει να γίνει, που να κατέληξε δηλαδή στο αποτέλεσμα της μηδενικής λύσης. Υπήρξαν όμως περιπτώσεις, που ενώ η μελέτη δεν κατέληξε στην μηδενική λύση, η τελική απόφαση, η πολιτική απόφαση του Δήμου ή της κυβέρνησης, όχι στην Ελλάδα, ήταν η ματαίωση του έργου. Παραδείγματα έχουμε από τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία κ.τ.λ.

Δηλαδή, θα μου πείτε ότι όλες οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι ύποπτες και άχρηστες; Η απάντηση είναι ασφαλώς όχι, σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να καταλήξουν στην επιλογή των βέλτιστων λύσεων και στην λήψη των καταλληλότερων μέτρων. Έκανα αυτή την εισαγωγή για να ξεκαθαρίσω ότι οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων δεν αποτελούν θέσφατο. Ως μη θέσφατο, λοιπόν, εξετάστηκε η υπό συζήτηση μελέτη. Το πρώτο πράγμα, δηλαδή, που ερευνήθηκε ήταν η αξιοπιστία των στοιχείων της, η εγκυρότητα των επί μέρους μελετών της και η αντικειμενικότητα των συμπερασμάτων της.

Ελέγχοντας την αξιοπιστία της μελέτης διαπιστώσαμε τα εξής.

ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η πρώτη διαπίστωση που κάναμε αφορά στις θέσεις εργασίας, που αφορούν σοβαρό παράγοντα επιρροής της κοινής γνώμης και βασική παράμετρο για την εντός ή εκτός εισαγωγικών σπουδαιότητα της επένδυσης και το χαρακτηρισμό της ως στρατηγικής επένδυσης, βάσει του fast track. Είναι, δηλαδή, τόσο σημαντικό αυτό το στοιχείο που θα μπορούσε να μπει κανείς στον πειρασμό να το πειράξει. Άρα, είμαστε καχύποπτοι σ’ αυτό το θέμα κι έπρεπε να το ερευνήσουμε. Στο κεφάλαιο 5, στον πίνακα 5.16.1, αναφέρεται ότι το απασχολούμενο προσωπικό στο έργο, άμεσα στις θέσεις εργασίας, θα είναι 200, άλλωστε αυτό το λέει η εταιρεία, το διατυμπανίζει στις τηλεοράσεις, το είπαν και πριν από λίγο δύο με τρεις ομιλητές. Το ίδιο αναφέρεται και στην κοινωνικοοικονομική αξιολόγηση το έργου, μελέτη κόστους οφέλους, για την εκπόνηση της οποίας ήταν υπεύθυνος ο κ. Καλιαμπάκος νομίζω, που έγινε το 2012. Αυτή η μελέτη σε κάποιες σελίδες αναφέρει ότι οι θέσεις είναι 200, άλλωστε μας είπε ότι στηρίχτηκε στα δεδομένα της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Αν, όμως, ανατρέξουμε στην ίδια μελέτη του 2003, δηλαδή μελέτη κόστους οφέλους που έκανε το ίδιο εργαστήριο του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, θα δούμε ότι το προσωπικό ανέρχεται στα 175 άτομα. Επαναλαμβάνω ότι ό,τι λέω είναι στοιχεία της μελέτης. Κι αν ανατρέξουμε στη μελέτη προέγκρισης χωροθέτησης του 1999, τα άτομα είναι 110.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειώσουμε τα εξής παράδοξα, το οργανόγραμμα του 1999 είναι ακριβώς το ίδιο με αυτό του 2012. Η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία προκαλώντας μείωση, ως γνωστόν, και όχι αύξηση του απαιτούμενου προσωπικού. Όσον αφορά στις θέσεις εργασίας, παρεμπιπτόντως γιατί είδα εδώ και τον πρόεδρο των χειριστών και δημιουργείται ένας μύθος γιατί βλέπω μια κινητικότητα ότι χάνονται σοβαρές θέσεις εργασίας, πρέπει να πω ότι τα χωματουργικά μηχανήματα, για τα οποία ενδιαφέρονται είναι τα εξής σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης: 2 εκσκαφείς, 1 φορτωτής, 1 μπουλντόζα κι 1 γκρέιντερ.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τις έμμεσες θέσεις εργασίας. Στην κοινωνική ανάλυση του κόστους οφέλους του 2003, αναφέρεται ότι ο πολλαπλασιαστής απασχόλησης κυμαίνεται μεταξύ 2 και 3, δηλαδή πολλαπλασιάζουμε τις άμεσες θέσεις εργασίας επί 2 έως 3, πράγμα το οποίο κι αυτό είναι αισιόδοξο γιατί θέλω να πω και στον κ. Χιόνη, ο πολλαπλασιαστής 4, δηλαδή πόσο πολλαπλασιάζεται το εισόδημα, αφορά μεταλλεία, ορυχεία κ.τ.λ. τα οποία δημιουργούν παράπλευρες οικονομικές δραστηριότητες. Το συγκεκριμένο θα είναι ένα μεμονωμένο μεταλλείο, το προϊόν θα φεύγει από δω, θα πηγαίνει έξω, δεν θα υπάρξουν άλλες επενδύσεις γύρω απ’ αυτό. Εν πάση περιπτώσει τότε ο συντελεστής ήταν 2, δηλαδή οι έμμεσες θέσεις εργασίας, όταν το προσωπικό ήταν 110 άτομα, ήταν γύρω στα 220 άτομα. Τώρα οι έμμεσες θέσεις εργασίας πρέπει να είναι 800. Στην ίδια μελέτη, στην έκδοση όμως του 2012, στην οποία συντονιστής ήταν ο κ. Καλιαμπάκος, και μετά από λεπτομερείς υπολογισμούς των μελετητών, προκύπτει ότι οι έμμεσες θέσεις εργασίας είναι 36 και οι δημιουργούμενες θέσεις εργασίας είναι 118, δηλαδή ο πολλαπλασιαστής των έμμεσων θέσεων εργασίας είναι 0,18 κι όχι 4. Βέβαια, στο τέλος προστίθεται μια παράγραφος που λέει ότι παρ’ όλα αυτά οι έμμεσες θέσεις έχουν πολλαπλασιαστή 4.

FILTER CAKE αντί ΥΓΡΟΥ ΤΕΛΜΑΤΟΣ

Η δεύτερη διαπίστωση που κάναμε σε σχέση με την αξιοπιστία της μελέτης αφορά στην ποσότητα και την περιεκτικότητα σε υγρασία των αφυγρασμένων τελμάτων, το περίφημο filter cake, που αποτελεί κυρίαρχο ζήτημα της μελέτης. Αν προσέξατε, όλοι οι μελετητές στηρίχθηκαν στο ότι δεν θα υπάρχει τέλμα υδαρές, θα υπάρχει ένα στερεό πράγμα, μία πυραμίδα. Θα αναφερθεί σε αυτό ο κ. Αρίκας μετά, εγώ αναφέρομαι εδώ σχετικά με την αξιοπιστία. Όλοι οι υπολογισμοί για τη διαστασιολόγηση των εγκαταστάσεων απόθεσης των τελμάτων όσο και της ευστάθειας των πρανών, βασίστηκαν στο δεδομένο ότι τα αφυγρασμένα τέλματα θα έχουν 15% υγρασία, είπε ο πρώτος ομιλητής ότι θα είναι σαν το χώμα, βέβαια το χώμα το υπολογίζουμε γύρω στο 2%, εν πάσει περιπτώσει. Στην παράγραφο όμως 4.2.6.4. η υγρασία είναι 15-20%. Σημειώνουμε ότι ακόμη κι αυτό το υποδιαστασιολογημένο, διότι στην πράξη η υγρασία θα υπερβαίνει το 30%, είναι κι αυτό υποδιαστασιολογημένο, και πρέπει να τονίσουμε ότι το 15% υγρασία, το 20% και πολύ περισσότερο το 30%, έχει τεράστια διαφορά στη συνεκτικότητα του τέλματος αλλά και στην ποσότητά του. Πρόκειται, δηλαδή, αν η υγρασία είναι 20% για 500.000 κυβικά περισσότερο τέλμα! Σημειώνουμε ότι οι εγκαταστάσεις είναι σχεδιασμένες τσίμα-τσίμα για υγρασία 15%. Το πρώτο συμπέρασμα, λοιπόν, είναι ότι τα βασικά μεγέθη των θέσεων εργασίας και της περιεχόμενης υγρασίας στα τέλματα είναι εντός κι εκτός εισαγωγικών «πειραγμένα» και άρα «πλασματικά».

ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΜΕΘΟΔΩΝ ΜΕΛΕΤΗΣ

Περί της αξιοπιστίας των μεθόδων που εφαρμόστηκαν για την εκπόνηση της μελέτης. Σε πολλά σημεία της μελέτης κοινωνικοοικονομικής αξιολόγησης, της μελέτης κόστους-οφέλους, που εκπονήθηκε το 2003, αναφέρεται ότι χρησιμοποιήθηκαν δευτερογενή στοιχεία και συμπεράσματα άλλων μελετών, λόγω χρονικών και οικονομικών περιορισμών. Αν, όμως, δικαιολογούνται οι χρονικοί περιορισμοί για τη μη λήψη πρωτογενών στοιχείων το 2003 πως δικαιολογούνται και μετά από 9 χρόνια; Δηλαδή, στην αντίστοιχη μελέτη που εκπονήθηκε φέτος, οι μελετητές δηλαδή του Μετσόβιου ισχυριζόταν το 2003 ότι δεν υπήρχαν τα χρονικά και οικονομικά περιθώρια για να προσεγγίσει το θέμα με πραγματικά και πρωτογενή στοιχεία γι’ αυτό αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν δευτερογενή στοιχεία και άλλες μελέτες από αλλότρια κι άσχετα μεταλλεία, ακόμη κι από μεταλλεία από διαφορετικούς τόπους και χώρες, όπως η Χιλή, η Αυστραλία κ.τ.λ. Πώς είναι δυνατόν, όμως, να ισχυρίζονται το ίδιο και μετά από 9 χρόνια, ότι δεν υπήρχαν δηλαδή χρονικά και οικονομικά περιθώρια; Για τη μη χρησιμοποίηση, όμως, πρωτογενών μελετών και στοιχείων οι ίδιοι οι μελετητές αναφέρουν, διαβάζω από μέσα:

«Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, όπως π.χ. στον καθορισμό της αποζημίωσης από μια περιβαλλοντική ζημιά η υλοποίηση πρωτογενών ερευνών αποτελεί λύση εκ των ων ουκ άνευ».

Και σε άλλο σημείο, στη σελίδα 167, αναφέρουν:

«Από τα παραπάνω στοιχεία επιβεβαιώνεται ότι σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες και κατευθύνσεις, μόνο πρωτογενής έρευνα με την κατάλληλα δομημένη, για την περίπτωση, μεθοδολογία μπορεί να προσεγγίσει τα πραγματικά μεγέθη του προβλήματος ενός εκτεταμένου ατυχήματος. Επομένως, τα συγκεκριμένα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας θα πρέπει να επιληφθούν μόνο ως μαθηματικά μεγέθη, τα οποία χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση των αναμενόμενων επιπτώσεων από ένα τέτοιο συμβάν».

Διαβάζοντας, επομένως, τις παραπάνω παρατηρήσεις των ίδιων των μελετητών αβίαστα οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι χρησιμοποιήθηκαν σε κύρια ζητήματα μέθοδοι που στερούνται της απαραίτητης αξιοπιστίας ώστε να μπορεί να στηριχτεί στέρεα πάνω σ’ αυτές η όποια επιλογή ενός φορέα, όπως είναι το Δημοτικό Συμβούλιο.

Αγγλιάς : Ολοκληρώστε παρακαλώ.

Λαμπάκης: Θα τον αφήσετε λίγο περισσότερο γιατί απαντάει στη μελέτη.

Παρασκευόπουλος: Κύριε Πρόεδρε, είναι μια μελέτη, ένα κιβώτιο περίπου 10.000 σελίδων.

Αγγλιάς : Ακούστε με λιγάκι, θα ζητήσω να δώσω να καταλάβουνε από την πλευρά των χρυσορυχείων ότι η δική τους η μελέτη είναι η αιτία που βρισκόμαστε και υποτίθεται ότι τα έχουν πει όλα σ’ αυτή τη μελέτη. Συνεπώς, ο χρόνος των 10 λεπτών, κύριε Μαρκόπουλε, είναι ότι δεδομένης της μελέτης κάνετε μία περιληπτική αναφορά στα επιμέρους θέματα. Εδώ τώρα εάν ξεφύγουμε λίγο από το χρόνο είναι ότι μελέτησαν τη μελέτη και μας λένε τα αποτελέσματα. Δεν πειράζει.

Μαρκόπουλος: Να απαντήσουμε

Αγγλιάς: Όχι, αντααπάντηση δε θα υπάρχει. Η μελέτη είναι αυτή, υποτίθεται ότι την ξέρουμε και δεν θα ήμασταν εδώ αν μπορούσαμε να την διαβάσουμε όλη.

(Καθηγητής εκ μέρους Χρυσωρυχείων): Αφού η μελέτη συγκρίνεται με το 2003, τι είναι αυτά τα πράγματα; Δεν είναι θέμα το 2003 με το 2012.

Λαμπάκης: Δηλαδή, τη μελέτη του 2003 δεν την χρεώνεστε; Ήταν άκυρη;

(Καθηγητής εκ μέρους Χρυσωρυχείων): Ο ομιλητής συγκρίνει τη μελέτη του 2012 με το 2003.

Παρασκευόπουλος: Πρέπει να πω ότι εξήγησα γιατί κάνω τις συγκρίσεις.

Βασικό μέρος της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων αποτελεί, όπως αναφέραμε πριν, η μελέτη κόστους οφέλους, η οποία ονομάζεται «Κοινωνικοοικονομική αξιολόγηση έργου χρυσού στην περιοχή Περάματος Θράκης». Στα συμπεράσματα αυτής της μελέτης – έρευνας στηρίζεται όλη η επιχειρηματολογία της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τις θετικές και αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις του έργου.

Το 2003 ανατέθηκε από την εταιρεία «Χρυσωρυχεία Θράκης» το ερευνητικό έργο «Ανάλυση κοινωνικού κόστους οφέλους για το μεταλλευτικό έργο του Περάματος» στο εργαστήριο Μεταλλευτικής Τεχνολογίας και Περιβαλλοντικής Εκμετάλλευσης του Ε.Μ.Π.

Το 2012, κι απαντάω στον κύριο, ξαναανατέθηκε από την εταιρεία στο ίδιο εργαστήριο, το ίδιο ερευνητικό πρόγραμμα με ελαφρώς αλλαγμένο τίτλο, στον ίδιο χώρο. Το ότι πρόκειται για την ίδια μελέτη κόστους οφέλους, ελαφρώς επικαιροποιημένης, για άγνωστο λόγο δεν αναφέρεται. Δηλαδή, αν δεν είχαμε στο αρχείο μας την πρώτη μελέτη δεν θα το ξέραμε και γιατί αλλάξανε τα στοιχεία, βέβαια. Είναι, όμως, άξιο απορίας πως γίνεται να διεξάγεται από τον ίδιο φορέα, το Μετσόβιο, η ίδια μελέτη 2 φορές και να ονομάζεται μάλιστα και δύο φορές «έρευνα» – αυτό βέβαια δεν αφορά την σημερινή εισήγηση, αλλά είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο – επειδή κατά την άποψή μας το ζήτημα κοινωνικό κόστος είναι το βασικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί δώσαμε ιδιαίτερη βαρύτητα σ’ αυτές τις μελέτες – έρευνες του Μετσόβιου. Προσπαθήσαμε στον περιορισμένο χρόνο και με τα περιορισμένα μέσα που διαθέτουμε να απαντήσουμε στα εξής ερωτήματα:

  • Είναι οι μέθοδοι, που χρησιμοποιούνται στη μελέτη, κατάλληλες ώστε να είναι ασφαλή τα εξαγόμενα συμπεράσματα;
  • Τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται στη μελέτη είναι αξιόπιστα;

Όσον αφορά τις ακολουθούμενες μεθόδους διαπιστώνουμε, εκτός από αυτά που προαναφέραμε και τα εξής:

Στη σελίδα 5 της μελέτης αναφέρεται «Παρά το γεγονός ότι η κοινωνική ανάλυση κόστους οφέλους εφαρμόζεται τουλάχιστον για την αξιολόγηση κρατικών έργων περιβαλλοντικών και κοινωνικών, πολιτικών από τη δεκαετία το ’60 κ.λ.π.», χρησιμοποιήθηκε, δηλαδή, μια μέθοδος που εφαρμόζεται σε έργα κρατικά, δηλαδή έργα δημοσίου συμφέροντος και κοινής ωφέλειας. Το συγκεκριμένο, όμως, ιδιόκτητο μεταλλείο μπορεί να χαρακτηριστεί a priori ως έργο κοινής ωφέλειας και να μελετηθεί ως τέτοιο; Θα μπορούσαμε, εντελώς καλόπιστα, να δεχτούμε ως αιτία για τη χρησιμοποίηση των μεθόδων αυτών την έλλειψη χρόνου, και την είχαμε δεχτεί, όπως είπα πριν, το 2003. Δυστυχώς, όμως, την ίδια δικαιολογία περί έλλειψης χρόνου, επικαλούνται οι μελετητές και μετά από 9 χρόνια, όπως προανέφερα. Αναφέρω χαρακτηριστικά: «Από τα παραπάνω στοιχεία επιβεβαιώνεται ότι σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα τις διεθνείς οδηγίες και κατευθύνσεις, μόνο πρωτογενής έρευνα με την κατάλληλα δομημένη, για την περίπτωση, μεθοδολογία μπορεί να προσεγγίσει τα πραγματικά μεγέθη του προβλήματος ενός εκτεταμένου ατυχήματος», όπως είπα πριν. «Επομένως, τα συγκεκριμένα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας θα πρέπει να εκληφθούν μόνο ως μαθηματικά μεγέθη, τα οποία χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση των αναμενόμενων επιπτώσεων από ένα τέτοιο συμβάν», το επαναλαμβάνω γιατί είναι πολύ σημαντικό.

Ένα σημαντικό στοιχείο της μελέτης – έρευνας είναι η αποτίμηση της αξίας του περιβάλλοντος. Στην παράγραφο 4.1.1. της σελίδας 99 αναφέρει: «Η περιβαλλοντική οικονομία στηρίζεται στην υπόθεση ότι όλες οι λειτουργίες που παρέχονται από το φυσικό περιβάλλον, αγαθά και υπηρεσίες, έχουν μια οικονομική αξία, η οποία θα ήταν έκδηλη αν οι λειτουργίες αυτές ήταν ενταγμένες σε μια πραγματική αγορά». Στην ίδια την μελέτη, όμως, γίνεται κριτική στη λογική και στις μεθόδους που στηρίζονται σ’ αυτήν την θεωρία, στην οικονομική δηλαδή αποτίμηση του περιβάλλοντος. Η κριτική αφορά στην εγκυρότητα των αποτελεσμάτων, το ηθικό υπόβαθρο των μεθόδων της περιβαλλοντικής αποτίμησης και την αδυναμία τους να συλλάβουν την πλήρη αξία του οικοσυστήματος. Εν όψει των παραπάνω, είναι διατεθειμένο το Δημοτικό Συμβούλιο να δεχτεί αυτή τη λογική; Ότι, δηλαδή, το περιβάλλον πρέπει να αντιμετωπίζεται ως οικονομική αξία και όχι ως αυταξία; Αν δεν υπάρχει τέτοια διάθεση από πλευράς του Δημοτικού Συμβουλίου να προχωρήσει σε μια λογική σύμφωνα με την οποία το δυστύχημα της Φουκουσίμα μπορεί να αποτιμηθεί σε γεν, τότε θα πρέπει η συζήτηση να σταματήσει εδώ και η μελέτη του Μετσόβιου Πολυτεχνείου να αντιμετωπιστεί ως μη γενόμενη.

Αν, όμως, παρ’ όλα αυτά δεν αποκλειστεί αυτή η προσέγγιση, δηλαδή η αντιμετώπιση του περιβάλλοντος με οικονομικούς όρους, τότε θα πρέπει να διερευνηθεί αν η μελέτη αξιολογεί όλες τις οικονομικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους. Η έρευνά μας, λοιπόν, κατέληξε στη διαπίστωση ότι η μελέτη – έρευνα του Μετσόβιου ούτε υπολογίζει, ούτε εκτιμά βασικές οικονομικές και κοινωνικές παραμέτρους, διότι πολύ απλά δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη της ότι το περιβάλλον στην περιοχή μας εκτός από αυταξία αποτελεί σοβαρό αναπτυξιακό πόρο. Άρα, η οποιαδήποτε δυσμενής περιβαλλοντική επίπτωση στην ομαλή φάση λειτουργίας τους χρυσωρυχείου και πολύ περισσότερο σε συνθήκες ατυχήματος ακυρώνουν το περιβάλλον ως αναπτυξιακό πόρο, δεν το λαμβάνει υπόψη της. Ένα παράδειγμα που επιβεβαιώνει την παραπάνω παρατήρησή μας είναι ότι η μελέτη του Μετσόβιου δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη στον υπολογισμό του κοινωνικού κόστους την απαξίωση των άλλων πλεονεκτημάτων της περιοχής, αρχαιολογικοί χώροι, σπήλαια, παραδοσιακοί οικισμοί, γεωθερμικά πεδία, ιχθυοκαλλιέργειες, υδροβιότοποι, Δάσος Μαύρης Πεύκης, και υπονομεύει την επιχειρούμενη τουριστική ανάπτυξη σε έναν προικισμένο φυσικά κάλλη τόπο, όπως είναι η περιοχή Μεσημβρίας – Μαρώνειας. Με δεδομένο, επίσης, ότι το κράτος δεν έχει εκεί δικαιώματα, διότι το μεταλλείο είναι ιδιωτικό, δεν υπολογίζεται στη μελέτη η αξία του μεταλλεύματος χρυσού που βρίσκεται θαμμένο ως περιουσία του Ελληνικού Δημοσίου. Δηλαδή, μέσα στη μελέτη η συγκεκριμένη ποσότητα μεταλλεύματος θεωρείται ότι έχει μηδενική αξία. Από τις παραπάνω παρατηρήσεις προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι η συγκεκριμένη μελέτη κόστους οφέλους ή καλύτερα κοινωνικού κόστους κοινωνικού οφέλους δεν προσεγγίζει αξιόπιστα και αντικειμενικά ούτε το κόστος ούτε το όφελος.

Παρ’ όλα αυτά όμως, και κάνοντας μια υπόθεση εργασίας, ας δεχτούμε ότι η μελέτη είναι σωστή, και η μέθοδος και τα στοιχεία της. Ας δούμε, λοιπόν, τα αποτελέσματα στα οποία καταλήγει όσον αφορά στο κοινωνικό κόστος και όφελος, εκφρασμένα με οικονομικούς όρους.

Χρησιμοποιώντας, λοιπόν, όπως προείπαμε, στοιχεία άλλων ετών από διάφορα μέρη της γης από διάφορες εξορυκτικές δραστηριότητες, στις οποίες δεν διακρίναμε κανένα χρυσωρυχείο μπορώ να πω, καταλήγει στα εξής συμπεράσματα:

Πρώτον, υπό κανονικές συνθήκες το κόστος των περιβαλλοντικών εκπτώσεων σε ετήσια βάση ανέρχεται σε 10.670.00 ευρώ. Εδώ σημειώνουμε ότι δεν έχουν κοστολογηθεί σοβαροί περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως είναι οι δονήσεις, για τις οποίες οι μελετητές ισχυρίζονται ότι οι δονήσεις δεν εξετάζονται ως μεμονωμένη περίπτωση εξαιτίας των δυνατοτήτων να μειωθούν στον ελάχιστο δυνατό βαθμό με την εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών ανατίναξης και της αδυναμίας εξεύρεσης σχετικών μελετών, άρα δεν αντιμετωπίζονται, ένα παράδειγμα έφερα. Κι επίσης, όπως μας είπε και ο κ. Καλιαμπάκος και το λέει και μέσα στη μελέτη, στηρίζει όλο το οικοδόμημα αυτής της μελέτης στα δεδομένα και στα αποτελέσματα της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, δηλαδή κατά κάποιον τρόπο ορίζεις δια του οριζομένου.

Δεύτερον, σε περίπτωση εκτεταμένου περιβαλλοντικού ατυχήματος το κόστος της ζημιάς εκτιμήθηκε από τους μελετητές σε 39.800.000 ευρώ σε ετήσια βάση, τα οποία αναλογούν, όπως λέει, σε 257.240.000 ευρώ κοινωνικής καθαρής παρούσης αξίας, με βάση τη διάρκεια λειτουργίας του έργου. Βέβαια, σχετικά με την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων και με το κατά το πόσο μπορεί σε αυτά τα αποτελέσματα να στηριχτεί η όποια απόφαση, δεν μπορούμε να αποφύγουμε να διαβάσουμε το εξής απόσπασμα της ίδιας της μελέτης, η οποία λέει:

«Τα παραπάνω στοιχεία, ειδικά, δε, αυτά που στηρίζονται στην εκτίμηση του πραγματικού κόστους αποκατάστασης των ζημιών, καθιστούν εμφανές ότι η οικονομική ζημιά σε περίπτωση περιβαλλοντικού ατυχήματος μπορεί να προσεγγιστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια μόνο στη βάση πρωτογενούς έρευνας κι εφόσον έχουν προσεγγιστεί πραγματικά οι συνέπειες της περιβαλλοντικής καταστροφής, το σημείο αυτό επιβεβαιώνεται από τις οδηγίες και κατευθύνσεις διαφόρων περιβαλλοντικών υπηρεσιών και οργανισμών».

Εδώ εμείς πρέπει να προσθέσουμε ότι δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη η πιθανότητα αστοχίας στις λίμνες επιβαρυμένων υδάτων, ατυχήματος στα εκρηκτικά, αυτά δεν τα λαμβάνει υπόψη, ατυχήματος στη μεταφορά και στη διακίνηση του κυανίου, αναφέρονται, δηλαδή, στο ατύχημα ως ένα ελαφρύ ατύχημα, του οποίου οι συνέπειες υποτιμώνται. Ισχυρίζονται, δηλαδή, ότι το τέλμα σε περίπτωση αστοχίας θα μετακινηθεί κάποια μέτρα κι εκεί θα σταματήσει.

Όσον αφορά, δε, το κυάνιο και την επικινδυνότητά του, στην οποία θα αναφερθεί ο επόμενος ομιλητής, το μόνο που πρέπει να αναφερθεί εδώ είναι η απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου, στις 5 Μαΐου του 2010, για την πλήρη απαγόρευση της μεταλλείας με την χρήση του κυανίου σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, τόσο ακίνδυνο είναι το κυάνιο. Όπως επίσης τις υπογραφές 300 πανεπιστημιακών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ως σχολιασμό στον ισχυρισμό των μελετητών ότι είναι ελάχιστες οι πιθανότητες ατυχήματος, αναφέρουμε ότι από το 1992 μέχρι το 2000 σημειώθηκαν 8 μεγάλα ατυχήματα σε χρυσωρυχεία, ένα το χρόνο δηλαδή, από το 1995 μέχρι το 2009 σημειώθηκαν 34 διαρροές κυανίου σε μεταλλεία, 2,5 ατυχήματα το έτος, και από το 1998 μέχρι το 2007 σημειώθηκαν 5 ατυχήματα από μεταφορά κυανίου. Άρα, και μόνο η παραδοχή που κάνουν οι μελετητές ότι η μεταφορά και διακίνηση 729 τόνων κυανίου το χρόνο, δηλαδή 5.932 τόνων καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, «ενέχει» μηδενικό κίνδυνο, σας το διαβάζω όπως ακριβώς το γράφουν, καθιστά και τη μελέτη και τα αποτελέσματά της επιεικώς μη αξιόπιστα.

Τον ίδιο σχολιασμό μπορούμε να κάνουμε και για τα εκρηκτικά υλικά και για τις ανατινάξεις. Σημειώνουμε ότι θα χρησιμοποιηθούν 700.000 κιλά εκρηκτικών, από την χρήση αυτών των ποσοτήτων οι μελετητές ισχυρίζονται ότι ο κίνδυνος θα είναι μηδενικός.

Ποιο είναι τώρα το κοινωνικό όφελος και το κοινωνικό κόστος; Για να υπολογίσει η μελέτη του Μετσόβιου το συνολικό κοινωνικό όφελος προσθέτει το όφελος που προκύπτει από τις 310 θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή, 200 άμεσες θέσεις εργασίας κατά τη λειτουργία, 800 έμμεσες θέσεις εργασίας κατά τη λειτουργία, πόρους 19 εκ. ευρώ ετησίως, πλασματικούς κατά την άποψή μας διότι υπολογίζονται επί πλασματικών κερδών με συντελεστή φορολογίας 40%, επ’ αυτού θα σας ενημερώσει επόμενος ομιλητής. Δεν υπολογίζει βέβαια αυτά που αναφέραμε πριν, δηλαδή την αξία του μεταλλεύματος χρυσού και την αξία που υφίσταται η περιοχή Μεσημβρίας κ.λ.π. Έτσι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει είναι ότι η καθαρή κοινωνική παρούσα αξία θα είναι 351 εκατ. ευρώ περίπου στα 8 χρόνια διάρκειας του έργου, ως μέσος όρος, με πιθανότητα εμφάνισης αυτής της τιμής 50%, ενώ η ελάχιστη τιμή της καθαρής παρούσας αξίας (με πιθανότητα εμφάνισης 100%) είναι 155 εκατ. ευρώ. Σε περίπτωση όμως ατυχήματος, με βάση τα στοιχεία της ίδιας μελέτης, εάν λάβουμε ως ελάχιστη κοινωνική καθαρή παρούσα αξία τα 155 εκατ. ευρώ το έτος και ως περιβαλλοντική ζημιά τα 257 εκατ. ευρώ η τελική κοινωνική καθαρή παρούσα αξία είναι ζημιά 101 εκατ. ευρώ. Εάν δε λάβουμε ως μέση κοινωνική καθαρή παρούσα αξία το ποσό των 310 εκατ. ευρώ, τότε προκύπτει μια καθαρή αξία 44 εκατ. ευρώ.

Η όλη προσέγγιση κόστους οφέλους πάσχει στον κεντρικό της άξονα, διότι για τον υπολογισμό της παρούσης αξίας υπολογίζει και το σκέλος των εξόδων και το σκέλος των εσόδων για 8 έτη λειτουργίας του μεταλλείου ή για 10. Δεν λαμβάνουν, δηλαδή, υπόψη οι μελετητές το μεν όφελος, εάν προκύψει λέμε, θα προκύψει στα 8 χρόνια, εάν προκύψει, οπότε θα μοιραστεί, το δε κόστος θα προκύψει όταν συμβεί το ατύχημα. Δηλαδή, μπορεί μετά από 20, 30, 100, 1.000 χρόνια. Θα αφήσουμε, δηλαδή, μελλοντικά στο διηνεκές ένα χρέος, το οποίο κατά την άποψή μου είναι πολλαπλάσιο. Θα μπορούσε λοιπόν να εκδοθεί εγγυητική επιστολή για το νούμερο που λένε, 300 εκατομμυρίων ευρώ ισχύος 500 ετών;

ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

Να έρθουμε στις ελλείψεις της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, θα το ανατρέξω πολύ γρήγορα, η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αυτή καθ’ αυτή, έχει τις εξής ελλείψεις και την κρίνουμε σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση, βάση της οποίας εκπονήθηκε:

Πρώτον, δεν υπάρχει σχέδιο κάτοψης της εγκατάστασης, όπου να σημειώνεται με λεπτομέρειες το δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης βρόχινων, ακαθάρτων νερών καθώς και τα σημεία εκπομπής αερίων υγρών αποβλήτων της εγκατάστασης κ.λ.π.

  • Δεν υπάρχουν επιμέρους, αυτό είναι σημαντικό, διαγράμματα ροής (FLOW CHART) όπου να αναγράφονται το μέγεθος, ο εξοπλισμός κάθε ενδιάμεσης μονάδας της παραγωγικής διαδικασίας και της επεξεργασίας των αποβλήτων, το είδος των εισερχομένων και εξερχομένων υλών κάθε μονάδας, η παραγωγική ικανότητα, τα τελικά κι ενδιάμεσα προϊόντα, όπως προβλέπεται από την §5.3.4 της ΚΥΑ 69269/1990 στις μονάδες: Θραύση μεταλλεύματος, υγρή λιοτρίβηση, πύκνωση πολφού (34.22), και πάει λέγοντας. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι για τη μονάδα αφύγρανσης, την περίφημη φιλτρόπρεσσα, στην οποία στηρίζει όλη τη νέα επιχειρηματολογία της η εταιρεία για την επεξεργασία των τελμάτων, παρατίθενται μόλις 8 γραμμές, 7,5 για την ακρίβεια, στις οποίες δεν αναφέρονται στοιχειώδεις και απαραίτητες πληροφορίες όπως είναι
  • η ποιότητα και η ποσότητα του νερού πλύσης,
  • δεν παρατίθενται υπολογισμοί και τα απαιτούμενα μεγέθη για τη διαστασιολόγηση,
  • βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά όπως είναι το «άνοιγμα οπών» mesh,
  • δεν αναφέρεται στοιχειωδώς ένα reference list
  • δεν αναφέρει τίποτα για την ποιότητα των στραγγιδίων, την περιεκτικότητά του σε βαριά μέταλλα, το μέγεθός του.
  • Τρίτον, δεν υπάρχουν επαρκείς εφεδρείες, παράδειγμα στη χωρητικότητα της εγκατάστασης διάθεσης τελμάτων όπως σας είπα πριν.
  • Τέταρτον, όσον αφορά στη διαχείριση νερού, στο κεφάλαιο 5.8 στην § 5.8.1 της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αναφέρεται: «Η κύρια ιδέα πίσω από το σύστημα διαχείρισης νερών του έργου Περάματος είναι να εμποδίσει τη διάθεση υγρών αποβλήτων σε οποιοδήποτε φυσικό αποδέκτη, έτσι ώστε το συνολικό σύστημα διαχείρισης των νερών να λειτουργεί ως ένα ελεγχόμενο κλειστό σύστημα», το οποίο είναι ένα θέμα για το βραβείο Guinness. Η επιλογή αυτή της πλήρης ανακύκλωσης των εν δυνάμει αποβλήτων απαιτεί να αποδεικνύεται η ικανότητα των ενδιάμεσων μονάδων επεξεργασίας ή κατακράτησης. Θα πρέπει, δηλαδή, να αναφέρεται και να αποδεικνύεται η ακριβής περιεκτικότητα, τόσο των υγρών αποβλήτων όσο και των επεξεργασμένων αποβλήτων. Στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όμως, απουσιάζουν πλήρως οι απαραίτητοι υπολογισμοί και διαστασιολογήσεις των ενδιάμεσων μονάδων επεξεργασίας, όπως είναι οι λίμνες αποβλήτων, οι κυκλώνες, οι πυκνωτές, οι φιλτρόπρεσσες κ.λ.π.
  • Δε γίνεται αναφορά στην ποιότητα και στην καθιζησιμότητα στη συσσώρευση των ιζημάτων της «λίμνης δυνητικά επιβαρημένων αποβλήτων».
  • Δε γίνεται καμία αναφορά στα χώματα της μονάδας επεξεργασίας νερού, πόσα θα είναι, που θα διατίθενται κ.λ.π.
  • Δεν αντιμετωπίζεται η αποκατάσταση της λίμνης δυνητικά επιβαρημένων αποβλήτων, δηλαδή αφήνεται στην τύχη της μια λίμνη όγκου 160.000 κυβικών, όπως και η λίμνη καθαρών, αφήνεται στο διηνεκές.
  • Με δεδομένο ότι στη μονάδα καταστροφής κυανιόντων χρησιμοποιούνται αλλά και παράγονται αέρια, θα έπρεπε αυτή να αντιμετωπίζεται ως εν δυνάμει πηγή αερίων αποβλήτων, πράγμα το οποίο δεν γίνεται στη συγκεκριμένη μελέτη. Λένε ότι δεν θα έχει, και δε συνεχίζουν τη μελέτη για αυτό το θέμα.
  • Είναι ελλιπέστατα τα στοιχεία: μέγεθος, λειτουργία, αποδεδειγμένη ικανότητα συγκράτησης του απαγωγού και του πλυντηρίων της δεξαμενής κυανιούχου νατρίου.
  • Ο χώρος απόθεσης τέλματος, που στην πράξη είναι ένας Χ.Υ.Τ.Ε.Α., δηλαδή Χώρος Υγειονομικής Ταφής Επικινδύνων Αποβλήτων, δεν διαθέτει σύστημα απομάκρυνσης στραγγιδίων και (37.32), αντιμετωπίζεται ως χώρος παραγωγής μηδενικής ποσότητας στραγγιδίων. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό πράγματι αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία.
  • Δεν αποδεικνύεται ότι ο χώρος διάθεσης των τελμάτων πληροί τις προδιαγραφές των Χ.Υ.Τ.Ε.Α., όσον αφορά στα στραγγίδια, στη στεγάνωση, στην κλίση των πρανών, κ.λ.π., παρ’ όλο που λένε ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να το κάνουν, αλλά εν τοις πράγμασι έπρεπε να γίνει.
  • Ενδεικτικό της προχειρότητας της μελέτης αλλά και της σχέσης του μεταλλείου Περάματος με το μεταλλείο στις Σκουριές της Χαλκιδικής είναι το εξής απόσπασμα της σελίδας 564, «τα παραπάνω συστήματα (σ.τ.σ. αναφέρεται στους υποσταθμούς) θα είναι απολύτως συμβατά με τον υφιστάμενο εξοπλισμό του συστήματος και κατάλληλα για πλήρη ένταξη του υποσταθμού Σκουριών στα υφιστάμενα συστήματα κ.λ.π.

Και τελειώνω με τις γενικές παρατηρήσεις:

  • Η εν λόγω δραστηριότητα έρχεται σε αντίθεση με τον χωροταξικό σχεδιασμό της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ο οποίος για την περίπτωση του επιθερμικού κοιτάσματος χρυσού στην περιοχή Περάματος είναι από ισχυρά επιφυλακτικός ως αρνητικός. Συγκεκριμένα, στην υπ’ αριθμ. τάδε απόφαση της Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., περιφερειακό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού, αναφέρεται στις εμφανίσεις επιθερμικού χρυσού για την μεταλλευτική περιοχή Περάματος, ότι η εκμετάλλευση των αποθεμάτων μπορεί να είναι προβληματική για την περιφέρεια, κυρίως για λόγους αναπότρεπτης βλάβης στο περιβάλλον. Δεν υπάρχουν οικονομικά βιώσιμοι μέθοδοι αντιμετώπισης της ισχυρά οχλούσας ρύπανσης.
  • Η ΙΘ’ Εφορία Προϊστορικών Αρχαιοτήτων στο τάδε έγγραφό της καταλήγει ως εξής : «Εν πάση περιπτώσει, η υποβάθμιση του χώρου, που πιστεύουμε ότι είναι δεδομένη σε ένα περιβάλλον χρυσωρυχείου, θα αφανίσουν τον αρχαιολογικό χώρο και θα ακυρώσουν τον προγραμματισμό της περιφέρειας Α.Μ.Θ. για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής με βάση του τουριστικούς άξονες 1.4 που προτείνει η Εφορία μας. Καταλήγοντας, θεωρούμε τελείως ακατάλληλη τη χωροθέτηση μιας τέτοιας δραστηριότητας σε ένα περιβάλλον εξέχουσας αρχαιολογικής σημασίας και ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και για τους παραπάνω λόγους γνωμοδοτούμε αρνητικά για την εγκατάσταση».
  • Η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξικού Σχεδιασμού της περιφέρειας στο έγγραφό της καταλήγει, «Επομένως, η άποψη της υπηρεσίας μας, λαμβανομένης υπόψη τόσο των κινδύνων που εγκυμονούνται από την υλοποίηση του έργου του θέματος όσο και την έλλειψη συνολικού σχεδιασμού για την εκμετάλλευση ή μη του χρυσοφόρου επιθερμικού πεδίου της ευρύτερης περιοχής, είναι αρνητική».
  • Το Δασαρχείο Αλεξ/πολης στο έγγραφό του καταλήγει: «Συμπερασματικά, λοιπόν, σχετικά με την υποβληθείσα προμελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω παρατηρήσεις, η υπηρεσία μας δεν συμφωνεί στη χωροθέτηση πρώτον των εργοταξιακών και βοηθητικών εγκαταστάσεων, κ.λ.π.

Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ότι είναι η πρώτη φορά που εδώ και περισσότερο από 10 χρόνια γνωμοδοτούν τεκμηριωμένα αρνητικά όλα τα Νομαρχιακά, Δημοτικά, Περιφερειακά Συμβούλια, Τ.Ε.Ε. και υπηρεσίες. Θέλω να πιστεύω ότι δεν έχουν πάθει όλοι αυτοί ομαδική παράκρουση ή ότι δεν θέλουν το καλό του τόπου.

Σας ευχαριστώ πολύ.

================================

Ακούστε το ηχητικό της εισήγησης κάνοντας κλικ εδώ.

Κατεβάστε όλο το φύλλο 332 της εφημερίδας “Πολίτης της Θράκης” της Τετάρτης 10/10/2012 κάνοντας κλικ εδώ.