Διαβάστε την εισήγηση του κ. Σαράντη Δημητριάδη, ομότιμου καθηγητή Γεωλογίας στο Τμήμα Ορυκτολογίας-Πετρολογίας-Κοιτασματολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο δημοτικό συμβούλιο Αλεξανδρούπολης της 1/10/2012, όπως δημοσιεύτηκε στο φύλλο 332 της εφημερίδας “Πολίτης της Θράκης” της Τετάρτης 10/10/2012.

Μοναδικό θέμα της ημερήσιας διάταξης ήταν: “Εκτίμηση και διατύπωση άποψης επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της Εταιρείας “Χρυσωρυχεία Θράκης Α.Ε.”

Εισήγηση Δημητριάδη Σαράντη, ομότιμου καθηγητή Γεωλογίας στο Τμήμα Ορυκτολογίας-Πετρολογίας-Κοιτασματολογίας του Α.Π.Θ.

“Όταν το πρόσωπο του τέρατος πάψει να μας τρομάζει τότε πρέπει να φοβόμαστε γιατί αυτό σημαίνει ότι έχουμε αρχίσει να του μοιάζουμε”

Είμαι ο τελευταίος και θα προσπαθήσω να είμαι σύντομος. Κύριε πρόεδρε, κύριε δήμαρχε, κυρίες και κύριοι, ονομάζομαι Σαράντης Δημητριάδης και είμαι ομότιμος καθηγητής Γεωλογίας στο Τμήμα Ορυκτολογίας-Πετρολογίας-Κοιτασματολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ήρθα εδώ σήμερα για να σας πω ότι έχω σημειώσει διαβάζοντας, στο λίγο χρόνο που είχα στη διάθεσή μου, τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Κατ’ αρχήν θα ήθελα να πω ότι δεν κατάλαβα κάτι από το γενικό πλάνο της εκμετάλλευσης, όπου η εξόρυξη χαρακτηρίζεται ως κλειστής εκσκαφής με επιλεκτική εξόρυξη. Εγώ, απ’ότι είδα και ότι άκουσα εδώ, θα είναι μία τυπική ανοικτή εξόρυξη. Κλειστής εκσκαφής με επιλεκτική εξόρυξη δεν ξέρω τι σημαίνει ακριβώς.

Επίσης να πω ότι χαρακτηρίζεται η απόσταση μεγαλύτερη από 500 μέτρα από το οριοθετημένο δυτικό όριο του οικισμού του Περάματος και θα ήθελα να ρωτήσω, πόσο μεγαλύτερη είναι αυτή η απόσταση, γιατί απ’ ότι είδα είναι 500 συν μερικά μέτρα. Δηλαδή το μεγαλύτερη χρησιμοποιείται για λόγους εντυπωσιασμού αλλά δε νομίζω ότι είναι έτσι ακριβώς τα πράγματα.

Επίσης δεν κατάλαβα το εξής. Η εξόρυξη, λέει, θα είναι επιλεκτική υπό την έννοια ότι θα εξορύσσεται το μετάλλευμα μέχρι την προσδιοριζόμενη, εκάστοτε, οριακή περιεκτικότητα, συναρτήσει της τιμής του χρυσού, της μεταλλουργικής ανάκτησης, του κόστους επεξεργασίας και των διοικητικών εξόδων. Και το ερώτημα είναι αν υπάρξει μία απότομη πτώση της τιμής του χρυσού, τι θα γίνει και πώς θα συνεχίσει αυτή η εκμετάλλευση, αν θα συνεχίσει.

Παρακάτω υπάρχει κάτι άλλο, που λέει ότι η μη οικονομική αξιοποίηση με οξειδωμένη μεταλλοφορία με περιεκτικότητα σε χρυσό 0,8-1,0 γραμμάρια/τόνο, θα αποτίθεται μετά την εξόρυξη σε ξεχωριστή θέση για να διευκολυνθεί η κατεργασία της σε περίπτωση που μία μελλοντική αύξηση της τιμής του χρυσού τη μετατρέψει σε αξιοποιήσιμο μετάλλευμα. Σε διαφορετική περίπτωση θα αξιοποιηθεί από κοινού με τα οξειδωμένα στείρα του μεταλλείου για την κατασκευή των αναχωμάτων της εγκατάστασης, κλπ. Το ερώτημα είναι, αν λοιπόν χρησιμοποιηθεί έτσι για να γίνουν τα αναχώματα και τα λοιπά και αυξηθεί η τιμή του χρυσού, τι θα γίνει; Θα ξαναπάμε να χαλάμε τα αναχώματα για να το εκμεταλλευτούμε;

Εκρηκτικά

Θα ήθελα να σημειώσω, επίσης, ότι δεν μπορούμε να περνάμε τόσο εύκολα το θέμα των εκρηκτικών. Μπορεί να μιλάμε για διάφορα όρια αλλά το γεγονός ότι θα έχουμε, όπως το υπολόγισα εγώ, και με 60% χρήση κατά την εξόρυξη εκρηκτικών, 331 κιλά εκρηκτικών τη μέρα, αυτό ισοδυναμεί με ένα βομβαρδισμό.

Χρήση νερού

Η υδρογεώτρηση η οποία χρησιμοποιείται για να μπαίνει το καινούριο νερό στο κύκλωμα, μας λέει η μελέτη ότι έχει μέγιστη διαπιστωμένη παροχή 150 κυβικά μέτρα την ώρα. Δεν αναγράφεται ποια εποχή έγινε αυτή η μέτρηση και σε πόσα διαδοχικά χρόνια πήραν μετρήσεις. Γίνονται διάφοροι υπολογισμοί στους οποίους πάντοτε γίνεται μία σύγκριση με αυτή τη μέγιστη διαπιστωμένη παροχή. Το ερώτημα είναι ποια είναι η ελάχιστη διαπιστωμένη παροχή, γιατί αυτή είναι η κρίσιμη η οποία θα χρειαστεί στις χειρότερες συνθήκες. Αν λάβουμε υπόψη και την κλιματική αλλαγή θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το χειρότερο σενάριο, όχι μόνο για αυτή τη γεώτρηση, αλλά για και για τα υπολογιζόμενα από τη βροχόπτωση νερά που μπαίνουν μέσα. Αν λοιπόν συνδυάσουμε τη γενική έλλειψη νερού, λόγω ξηρασίας, το οποίο θα έχει αντίκρισμα και στις ανάγκες για άλλες χρήσεις, και πάρουμε την ελάχιστη παροχή αυτής της γεώτρησης, που εγώ δεν την ξέρω ποια είναι, μπορεί να μην επαρκεί αυτή και τότε να χρειάζεται αναζήτηση άλλων πηγών νερού για τη χρήση στο κύκλωμα. Δεν ξέρω αν η εταιρεία έχει προβλέψει κάτι τέτοιο.

Ποιότητα αέρα

Για τα αέρια απόβλητα τόσο στη φάση ανάπτυξης όσο και στη φάση λειτουργίας δε γίνεται κανένα σχόλιο. Για τις αέριες εκπομπές και τη σκόνη, αναφέρει τα εξής: «Όσο αφορά τη σκόνη, η συνεισφορά της στο μικροκλίμα μπορεί να χαρακτηριστεί συνολικά ουδέτερη, δεδομένης της έκτασης και της φύσης των σχετικών προπαρασκευαστικών εργασιών.» Μιλά για μικροκλίμα, για περιορισμένη δηλαδή περιοχή. Εγώ δεν κατάλαβα πώς είναι δυνατόν η σκόνη η οποία παράγεται και η οποία είναι βέβαια σε μεγάλες ποσότητες, είναι δυνατόν να είναι ουδέτερη σε ότι αφορά το μικροκλίμα. Θα μπορούσε να πει ότι έχει μικρή επίδραση αλλά ότι είναι ουδέτερη, δεν ξέρω. Και μάλιστα γίνεται και μία αστεία σύγκριση με τα ηφαίστεια τα οποία λέει ότι είναι το κάτι άλλο, δε θα μοιάζει με ηφαίστειο.

Κυανιούχα

Αναφέρθηκαν πολλά για τα κυανιούχα, δεν θα πω τίποτε άλλο, αλλά μου έκανε εντύπωση το εξής. Ότι θα έχουμε έκλυση υδροκυανίου υπό κανονικές συνθήκες από τις δεξαμενές (τα σιλό) όπου γίνεται η κυάνωση και αυτή θα είναι 4,6 γραμμάρια το λεπτό, που σημαίνει 3,8 λίτρα υδροκυανίου το λεπτό ή 5.472 λίτρα τη ημέρα και 2.000.000 λίτρα υδροκυανίου περίπου το χρόνο. Και βεβαίως μέσα υπάρχουν κάποιοι δείκτες που λένε πότε αρχίζει να μυρίζει πικραμύγδαλο ο αέρας. Το ερώτημα είναι πού θα πηγαίνει αυτό το καθαρό υδροκυάνιο που μπορεί να εκλύεται από εκεί. Και βεβαίως μπορεί να έχει έναν περιορισμένο χρόνο ζωής, να διασπείρεται κ.ο.κ. αλλά δεν παύει να είναι ένα αέριο δηλητηριώδες το οποίο εκλύεται.

Διαχείριση αποβλήτων

Για τη διαχείριση των αποβλήτων της επεξεργασίας, αυτό το υλικό που βγαίνει από τις φιλτροπρέσες το οποίο πάντοτε χαρακτηρίζεται ότι είναι 85% στερεά και φαντάζομαι ότι θα είναι 85% στερεά μέχρι να το αποθέσουμε και αν δεν βρέχει εκείνη την μέρα. Αν βρέχει εκείνη την μέρα που το αποθέτουμε βέβαια, το 85% πάει περίπατο.

Δεν έχει γίνει καμία μέτρηση ποια είναι η υγροσκοπικότητα αυτού του πράγματος, ποια είναι η απορροφητικότητα, ποια είναι η αύξηση του όγκου ανάλογα με το νερό που παίρνει και ποια είναι τα θιξοτροπικά χαρακτηριστικά του αφού ενυδατωθεί, δηλαδή κατά πόσο αυτό μπορεί να προκαλέσει εσωτερική ροή στο όλο το πράγμα. Το λέω αυτό διότι στο χώρο που γίνεται η απόθεση των αποβλήτων, και τον οποίο περιέγραψε ο κ. Αρίκας με αυτά τα χαρακτηριστικά που θα έχει σαν πυραμίδα, σε αυτή την πυραμίδα θα φτιαχτεί ένας λόφος που θα έχει 195 μέτρα ύψος πάνω απ’το κύριο ανάχωμα και βεβαίως εκεί θα υπάρχουν τα δευτερεύοντα αναχώματα. Βλέποντας τα γεωλογικά χαρακτηριστικά της περιοχής, βλέπω ότι η κλίση του υποβάθρου εκεί είναι ομόρροπη με την τάση που έχει το υλικό αυτό να κυλίσει, δηλαδή προς την πλευρά της μεγαλύτερης κλίσης έχουμε και την κλίση του φυσικού υποβάθρου, κάτι το οποίο προσθέτει μεγάλη ανασφάλεια στο σύστημα. Και μάλιστα, από άποψη όγκου, ο κύριος όγκος των αποβλήτων (5) θα είναι πάνω απ’το ανάχωμα και ο μικρότερος (2) κάτω απ’το ανάχωμα δηλαδή αναλογία 5:2, δηλαδή θα έχουμε ένα μεγάλο λόφο ο οποίος θα έχει αυτά τα απόβλητα με την άγνωστη συμπεριφορά όταν ενυδατωθούν, με τον κίνδυνο αυτά να αποκτήσουν μία εσωτερική ροή, να γίνει μία κινητοποίηση του υλικού και να ξεπεραστούν πια και τα φράγματα και όλα τα άλλα. Δίπλα δε σε αυτό τον χώρο απόθεσης και πλευρικά, υπάρχει το ανατολικό ρήγμα της τεκτονικής τάφρου της Μαρώνειας, κάτι που προσθέτει επίσης μία αβεβαιότητα στο ποια θα είναι η συμπεριφορά αυτού του πράγματος το οποίο φορτίζεται τόσο πολύ και έχει αυτή την αβέβαιη συμπεριφορά αν διαβραχεί με μεγάλες ποσότητες νερού. Εγώ πάντως δε θα κοιμόμουνα κάτω από αυτό το φράγμα ποτέ.

Μορφολογικά Χαρακτηριστικά

Για τα μορφολογικά χαρακτηριστικά, ως γεωλόγος θα έπρεπε να ήμουν εδώ λίγο περήφανος διότι έπιασα εδώ πέρα την εταιρεία να βρίσκει τις δράσεις που γίνεται στο περιβάλλον και σημαντικές και μόνιμες και μη αναστρέψιμες, αλλά εδώ μας λέει λίγο πολύ ότι θα το συνηθίσουμε, θα αλλάξει το τοπίο, μετά θα φυτευτούν και κάποια δέντρα, δεν έγινε και τίποτε.  Ουσιαστικά δηλαδή εκεί που έχουμε ένα λόφο τώρα, θα γίνει ένα κοίλωμα και τα απόβλητα θα φτιάξουν ένα καινούριο λόφο. Δηλαδή θα γυρίσουμε το μέσα έξω σα να φορέσουμε το σακάκι μας με τη φόδρα απέξω.

Εδώ θα ήθελα να σας πω ότι ο Μάνος Χατζιδάκις έχει πει το εξής: «Όταν το πρόσωπο του τέρατος πάψει να μας τρομάζει τότε πρέπει να φοβόμαστε γιατί αυτό σημαίνει ότι έχουμε αρχίσει να του μοιάζουμε».

Κλίμακα Έργου

Θα ήθελα να πω και δυο κουβέντες για την κλίμακα όλου αυτού του έργου και το πώς μπορεί αυτό να εξελιχθεί μελλοντικά. Έχω ακούσει πολλά για την αυστηρή ευρωπαϊκή νομοθεσία, τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους κτλ. Εγώ θα σας πω, και αυτό δεν είναι πια φαντασία, έχει αρχίσει να λέγεται πια φανερά, ότι πολύ γρήγορα θα δούμε τις λεγόμενες Ε.Ο.Ζ., τις ειδικές οικονομικές ζώνες να εγκαθίστανται και μάλιστα αυτές θα είναι και θεματικές. Αν αρχίσουμε να ανοίγουμε τρύπες εδώ πέρα, μία στις Σάπες, στο Πέραμα, ακούμε τώρα Κιλκίς κτλ., να είστε βέβαιοι ότι η βόρεια Ελλάδα θα είναι υποψήφια να είναι ολόκληρη μία Ειδική Οικονομική Ζώνη όπου όλες αυτές οι Ευρωπαϊκές Νομοθεσίες και όλα τα εργασιακά δικαιώματα εκεί δεν θα ισχύουν. Δεν είναι δεδομένα λοιπόν αυτά τα πράγματα στην πολύ πιθανή περίπτωση όπου εδώ θα έχουμε μία Ε.Ο.Ζ. και μεταλλευτικές περιοχές τεράστιες σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα.

Γράφει κάπου στη μελέτη ότι: «Σημειώνεται ότι η διεθνής εμπειρία σε έργα αποκατάστασης χώρων απόθεσης αποβλήτων επεξεργασίας είναι μεγάλη ενώ αρκετά έργα αποκατάστασης μεταλλευτικών εγκαταστάσεων έχουν γίνει και στην Ελλάδα. Θα ήθελα μερικά παραδείγματα και θα ήθελα να ξέρω αν αυτές οι αποκαταστάσεις είχαν επιτυχία ή όχι, βέβαια μας είπε κάτι πριν ο κ. Ζάγκας, τα οποία είναι αποκαλυπτικά.

Βέλτιστη Διαθέσιμη Τεχνική

Να πω κάτι και για αυτή τη μέθοδο, τη Βέλτιστη Διαθέσιμη Τεχνική, το Best Available Techniques (BAT), ποιος ήταν ο πρωτοπόρος που εφάρμοσε για πρώτη φορά αυτή την τεχνική, πώς μπήκε δηλαδή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ήταν κάποιος κύριος ονόματι Joseph-Ignace Guillotin ο οποίος το 1789 στο Παρίσι πρότεινε τη χρήση της εφεύρεσής του που εγγυόταν τον ανώδυνο θάνατο, τη γνωστή γκιλοτίνα. Αυτή καταργήθηκε μόλις στις 9 Οκτωβρίου του 1981 όταν διάλεξαν τη «μηδενική λύση» να καταργήσουν τη θανατική ποινή. Και μεταξύ εκείνων που είχαν την τύχη να τη δοκιμάσουν, αυτή τη Βέλτιστη Διαθέσιμη Τεχνική, ήταν ο διάσημος χημικός ο Antoine Laurent Lavoisier που μάλλον θα τον ξέρουν οι μεταλλειολόγοι. Αυτά είχα να σας πω.

================================

Ακούστε το ηχητικό της εισήγησης κάνοντας κλικ εδώ.

Κατεβάστε όλο το φύλλο 332 της εφημερίδας “Πολίτης της Θράκης” της Τετάρτης 10/10/2012 κάνοντας κλικ εδώ.

Ανεπίσημα Πρακτικά Απόκομμα Εφημερίδας Γνωμοδότηση Δημοτικό Συμβούλιο Εισηγήσεις ΜΠΕ Χρυσωρυχεία