«Κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια… και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση…» Σύνταγμα της Ελλάδος (άρθρο 17, Αναθεώρηση 2001)

Το Σύνταγμα της Ελλάδος είναι ξεκάθαρο στο θέμα της ιδιοκτησίας.

Όμως, για την πόλη μας και ορισμένους κατοίκους της, φαίνεται πως δεν ισχύει.

Όταν το 1987 ξεκίνησε η διαδικασία έγκρισης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Αλεξανδρούπολης, πολύ σωστά, προβλέφτηκε και η ανάπτυξη-επέκταση των εγκαταστάσεων του λιμανιού.
 Με την αριθ. 72673/3646/20-11-1987 Απόφαση ΥΠΕΧΩΔΕ εγκρίθηκε το ΓΠΣ Αλεξανδρούπολης (ΦΕΚ 9Δ / 14-01-1988) και δεσμεύτηκαν ιδιωτικές περιουσίες, περίπου 50 ιδιοκτήτων, συνολικής έκτασης 200-230 στρεμμάτων, βορειοανατολικά του υπάρχοντος λιμανιού και του μηχανοστασίου του ΟΣΕ, τα γνωστά ως «Μαϊστρανά», για την μελλοντική επέκταση του λιμανιού.

Τα «Μαϊστριανά» λοιπόν δεσμεύτηκαν αλλά δεν χαρακτηριστήκαν ως «χερσαία ζώνη» του λιμανιού ώστε να μπορεί στη συνέχεια να ακολουθήσει και η διαδικασία απαλλοτρίωσής τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 18 παρ 2 ΑΝ 2344/1940, «Τα εν τη ζώνη του λιμένος ιδιωτικά κτήματα απαλλοτριούνται αναγκαστικώς λόγω δημοσίας ανάγκης δαπάναις του Λιμενικού Ταμείου», οι οποίες ίσχυαν τότε.

Η «χερσαία ζώνη» του λιμένα Αλεξανδρούπολης ήταν ήδη καθορισμένη από το 1966 (ΦΕΚ 447 Β/27-5-1966) χωρίς τα «Μαϊστρανά». Τα χρόνια περνούσαν και η τροποποίηση-επέκταση της «χερσαίας ζώνης» δεν γινόταν γιατί αν γινόταν έπρεπε να καταβληθεί η σχετική αποζημίωση. Το Λιμενικό Ταμείο, προφανώς, την απέφευγε γιατί είχε οικονομική αδυναμία.

Φτάσαμε στον Αύγουστο του 1995, οπότε και ξεκίνησαν τα έργα ανάπτυξης-επέκτασης του λιμανιού, χρηματοδοτούμενα αρχικά με 13,5 δις δραχμές από το Β’ Κ.Π.Σ (περίοδος 1994 – 1999) και στη συνέχεια με 38.151.137 ευρώ από το Γ’ Κ.Π.Σ (Π.Ε.Π. Α.Μ.Θ. περιόδου 2000 – 2006). Τα έργα του Β’ Κ.Π.Σ ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο του 2001. Τα έργα του Γ’ Κ.Π.Σ βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη (βλέπε εκβάθυνση). Από το συνολικό ποσό του Γ’ Κ.Π.Σ (Π.Ε.Π. Α.Μ.Θ. περιόδου 2000 – 2006), είχαν προβλεφτεί διάφορα έργα, όπως η εκβάθυνση (19.140.866 ευρώ) αλλά και οι απαλλοτριώσεις (2.934.703 ευρώ). Αδιάψευστος μάρτυρας τα δημοσιεύματα του τοπικού τύπου την περίοδο εκείνη και το 1029/23-10-2002 έγγραφο του ΟΛΑ ΑΕ με τον χρονικό και οικονομικό προγραμματισμό των έργων από τα κονδύλια του Γ’ Κ.Π.Σ.

Το Δεκέμβριο του 2001, άλλαξε η νομοθεσία για τη χερσαία ζώνη λιμένα. Για το θέμα δε των απαλλοτριώσεων προβλέφτηκε η δυνατότητα, αν υπήρχε αδυναμία από το Λιμενικό Ταμείο, να γίνεται από το Δημόσιο. Συγκεκριμένα καταργήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 18 παρ 2 ΑΝ 2344/1940 και αντικαταστάθηκαν από το άρθρο 22 του Ν.2971/2001 σύμφωνα με το οποίο « οι χώροι και όλα εν γένει τα κτήματα που περιλαμβάνονται στη ζώνη λιμένα είναι κοινόχρηστα δημόσια κτήματα και ανήκουν στο Δημόσιο κατά κυριότητα, η χρήση όμως και η εκμετάλλευση τους ανήκει στον οικείο φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα. Αν στη ζώνη λιμένα περιλαμβάνονται ιδιωτικά κτήματα, απαλλοτριώνονται αναγκαστικά για λόγους δημοσίας ωφέλειας υπέρ τον Δημοσίου με δαπάνες του αρμοδίου φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα και σε περίπτωση αδυναμίας του με δαπάνες του Δημοσίου».

Η διοίκηση του Οργανισμού Λιμένα Αλεξανδρούπολης (Ο.Λ.Α. Α.Ε.),το 2007 ξεκίνησε τη διαδικασία τροποποίησης – επέκτασης των ορίων της ζώνης λιμένα δικαιοδοσίας του συμπεριλαμβάνοντας και τα «Μαϊστρανά». Εδώ είναι και το κρίσιμο σημείο. Η διοίκηση του Ο.Λ.Α. Α.Ε, ξεκίνησε τη διαδικασία χωρίς να έχει εξασφαλίσει, ως όφειλε, από την πλευρά της ή από την πλευρά του Δημοσίου, τα απαιτούμενα ποσά για την αναγκαστική απαλλοτρίωση. Παρά το γεγονός ότι κατά τη διαδικασία επισημάνθηκε αυτό από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας (τότε ΥΕΝΑΝΠ) με το αριθ. 8116.3/Φ.3/02/02-6-2008 έγγραφό του. Το ΥΕΝΑΝΠ συναινούσε για την επέκταση της χερσαίας ζώνης λιμένα υπό την προϋπόθεση να υλοποιηθούν οι απαλλοτριώσεις των ιδιωτικών κτημάτων (Μαϊστρανών) σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 22 του Ν.2971/2001.

Επίσης με την ισχύουσα νομοθεσία (Ν. 1558/1985 και Ν.2469/1997) η δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως μιας Κανονιστικής πράξης (όπως η απόφαση της επέκτασης της χερσαίας ζώνης λιμένα) που συνεπάγεται κάθε είδους δαπάνη σε βάρος του Δημοσίου, επιτρέπεται μόνο αν έχει εγγραφεί αντίστοιχη πίστωση. Στο κείμενο των κανονιστικών πράξεων και σε ιδιαίτερο ακροτελεύτιο άρθρο ή στο προοίμιο αναγράφεται υποχρεωτικά το μέγεθος της δαπάνης, η κατανομή της σε οικονομικά έτη, ο τρόπος αντιμετώπισής της για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 5 ετών και αναφέρεται υποχρεωτικά από το αρμόδιο για την έκδοσή τους όργανο, ο ειδικός φορέας του Προϋπολογισμού και ο Κωδικός Αριθμός Εξόδου (ΚΑΕ), από την εγγεγραμμένη πίστωση των οποίων πρόκειται να καλυφθεί η εν λόγω δαπάνη.

Κάτι τέτοιο δεν έγινε. Κι όμως, η αριθ. 40/5/07 απόφαση του ΟΛΑ ΑΕ για τροποποίηση – επέκταση της χερσαίας ζώνης λιμένα Αλεξανδρούπολης εγκρίθηκε με την Α.Π. 4244/16-7-2008 απόφαση του Γ.Γ. Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας και Θράκης και δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 369 ΑΑΠ/19-8-2008).

Από όσα γνωρίζω, για το θέμα αυτό, έχουν γίνει τρεις ερωτήσεις στη Βουλή. Τον Αύγουστο του 2008, από τους Βουλευτές Γ. ΝΤΟΛΙΟ και Ε. ΤΣΟΥΡΗ και τον Οκτώβριο του 2013 και Ιανουάριο του 2014, από τον Βουλευτή Μ.ΟΥΖΟΥΝΙΔΗ χωρίς ωστόσο να υπάρξει κάποιο θετικό αποτέλεσμα.

Δυστυχώς, τα λάθη της διοίκησης του ΟΛΑ ΑΕ, την περίοδο 2007-2008, θα κατατρέχουν για πολύ ακόμα τους συμπολίτες μας, ιδιοκτήτες κτημάτων στα Μαϊστρανά και όχι μόνο.

Αλεξανδρούπολη Φεβρουάριος 2014

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)

(σ.σ. Το άρθρο τέθηκε υπόψιν μας από τον κ. Παπανικολόπουλο και αναδημοσιεύεται από την ιστοσελίδα της εφημερίδας Θράκη Press.)

Άρθρο Μαϊστριανά Νίκος Παπανικολόπουλος