Άρθρο της Μαίρης Καρατζά (*)

Τους τελευταίους μήνες όσοι μου εύχονται καλή λευτεριά … τους απαντάω συνήθως «επίσης, καλή λευτεριά σε όλους», αναλογιζόμενη όλους εκείνους τους περιορισμούς που ζούμε σε αυτή τη χώρα, τους περιορισμούς που μας επέβαλε η κρίση, τους αυτοπεριορισμούς που βάζουμε οι άνθρωποι.

Τα δημοψηφίσματα σε δημοκρατικές χώρες δεν γίνονται με αυτό τον τρόπο που παρακολουθούμε αυτές τις μέρες, αλλά αυτό προβλέπει το Σύνταγμα της Ελλάδας : δημοψήφισμα όποτε και όπως βολεύει μία κυβέρνηση/έναν πρωθυπουργό. Αν η Ελλάδα είχε ένα δημοκρατικό Σύνταγμα θα προέβλεπε υποχρεωτικό δημοψήφισμα για τα κρίσιμα εθνικά θέματα όπως και δημοψηφίσματα με πρωτοβουλία πολιτών κ.α. Επίσης θα υπήρχε νομοθεσία σχετικά με την ενημέρωση των πολιτών πριν από ένα δημοψήφισμα όπως υπάρχουν νόμοι με ρυθμίσεις για την προεκλογική προβολή των κομμάτων κτλ.

Παράλληλα οι Έλληνες πολίτες περιμέναν επί 48 περίπου ώρες να ξεκαθαριστεί αν το δημοψήφισμα το οποίο ανακοίνωσε η κυβέρνηση είναι νόμιμο ή παράνομο, συνταγματικό ή αντισυνταγματικό. Αλλά έτσι είναι το Σύνταγμα των Ελλήνων Πολιτών: δεν επιτρέπει σε καμία περίπτωση στους Έλληνες πολίτες να γνωρίζουν από μόνοι τους τα πολιτικά τους δικαιώματα και σε κάθε περίπτωση ερμηνεύεται κατά το δοκούν από αυτούς που έχουν την εξουσία στα χέρια τους.

Αλλά στην παρούσα φάση δεν φαίνεται να μας νοιάζουν τα πολιτικά μας δικαιώματα αλλά το «ευρώ ή δραχμή».

Όποτε ταξίδευα σε χώρες της Ευρώπης, από τότε με τις δραχμές και αργότερα με τα ευρώ πάντα έκανα συγκρίσεις με την Ελλάδα για τους δημόσιους χώρους, τις δημόσιες παροχές και πάντα συλλογιζόμουν την πολιτική κατάντια της χώρας μου. Σιγά μην γίνουν ποτέ αυτά στην Ελλάδα, ήταν πάντα ο καημός μας. Επίσης όποιο νόμισμα και να είχε η Ελλάδα στη σύγχρονη ιστορία, ευρώ ή δραχμή, εντός ή εκτός ΕΕ ποτέ δεν ήταν ελεύθερη και αυτοκυρίαρχη. Πάντα κάποια κλειστά δίκτυα ισχύος και ξένες μεγάλες δυνάμεις αποφάσιζαν και καθόριζαν τις ζωές των πολιτών αυτής της χώρας.

Από όταν ξεκίνησε η επιτήρηση, ποτέ δεν κατάλαβα ότι οι μεταρρυθμίσεις στόχευσαν στις πηγές των προβλημάτων. Από όποια πλευρά και αν προέρχονταν οι μεταρρυθμίσεις τις αντιλαμβανόμουν να προκύπτουν περισσότερο από ιδεοληψίες παρά από ένα σύστημα αξιών που σχεδιάζεται για την διαχείριση αλλαγής και τη βιωσιμότητα μίας χώρας και ενός οργανισμού ανθρώπων. Τι σημασία έχει αν ένα υπουργείο θα αγοράζει υπηρεσίες καθαρισμού απευθείας από εργαζόμενους ή μέσω μίας ιδιωτικής εταιρείας εάν προηγουμένως δεν έχουμε εξασφαλίσει διαφάνεια, αξιοκρατία, ανεξάρτητη και άμεση απόδοση δικαιοσύνης κ.α. Ποιες μεταρρυθμίσεις αφορούσαν στον περιορισμό της πολυνομίας (άρα ανομίας) και της πολιτικής διαπλοκής; Πάντα είχαμε συγκέντρωση εξουσιών, με κεντρικό έλεγχο αλλά ποτέ κεντρικό σχεδιασμό εκτός από τις κομματικές γραμμές αφού μόνο έτσι μπορούν να επιβιώσουν τα συμφέροντα και το κομματικό σύστημα. Ποια μεταρρύθμιση ασχολήθηκε για να εξασφαλίσει ένα σταθερό επιχειρηματικού περιβάλλον για νέες και μικρές επιχειρήσεις; H μόνη σταθερά στη χώρα μας είναι η κλειστή και ελεγχόμενη από κέντρα (οικογένειες και οικονομικές ελίτ) διακυβέρνηση.

Δεν πιστεύω ότι μπορεί να αλλάξει και πολύ την κατάσταση ένα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ… από την στιγμή που δεν μπορούμε να αυτοδιαχειριστούμε τίποτα ως πολιτική κοινωνία και να αντιμετωπίσουμε με υγιείς και δημιουργικούς τρόπους τις σύγχρονες προκλήσεις, οι οποίες θα υπάρχουν σε οποιαδήποτε από τις δύο καταστάσεις. Αν δεν έχουμε πολιτικά δικαιώματα για να συμμετέχουμε ως ελεύθεροι και υπεύθυνοι πολίτες στο σχεδιασμό, στη λήψη και στην πρωτοβουλία πολιτικών αποφάσεων. Αν εμείς οι σύγχρονοι νεοέλληνες δεν εξασκηθούμε να ερχόμαστε σε συζήτηση και συνεννόηση για τα πολιτικά και κοινά μας θέματα με κριτική και ελεύθερη σκέψη.

Σήμερα σκέφτομαι τους φίλους αριστερούς που αναπτερώθηκε το ηθικό τους ακούγοντας εθνικιστικά μηνύματα από τους κομματικούς τους «αρχηγούς». Σκέφτομαι τους φίλους τους φιλελεύθερους που πιστεύουν στην ιδιωτική πρωτοβουλία αλλά όχι στην νομοθετική πρωτοβουλία πολιτών ή στα δημοψηφίσματα με πρωτοβουλία πολιτών ; Δεν ξέρω πώς οι μεν ζητάνε εθνική κυριαρχία χάνοντας την προσωπική αυτοκυριαρχία τους και πώς οι δε, πιστεύουν ότι η αγορά μπορεί να αυτορυθμιστεί αλλά η πολιτική κοινωνία δεν μπορεί να αυτοθεσμιστεί !

Απορώ για αυτούς που μιλάνε με μένος για το έλλειμα παιδείας του Έλληνα χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι οι ίδιοι την ίδια στιγμή δεν έχουν ίχνος πολιτικής παιδείας.

Απορώ για όσους δεν μπορούν να καταλάβουν ότι χωρίς πολιτικά δικαιώματα δεν μπορούμε να προστατέψουμε και να υπερασπιστούμε ούτε τα ατομικά μας δικαιώματα.

Η αλλαγή νοοτροπίας σε αυτή τη χώρα δεν είναι να σταθούμε δίπλα σε αυτόν που πονάει, αυτό πάντα το κάναμε, αλλά να σταθούμε δίπλα σε αυτόν που διαφωνούμε, σε αυτόν που διαφέρει από εμάς. Είναι να βρίσκουμε τρόπο να δράσουμε χωρίς να θέλουμε χειραγωγήσουμε και να χειραγωγηθούμε – είναι να προχωρήσουμε προς κάτι νέο όχι μέσω μίας νέας χειραγώγησης αλλά μέσω της προόδου της ελευθερίας.

Καλή λευτεριά – σε όλα τα επίπεδα, ως συνειδήσεις, Έλληνες πολίτες, πολίτες της Ευρώπης και του Κόσμου.

Υ.Γ. όποιος με ρωτάει τι θα ψηφίσω αν γίνει το δημοψήφισμα του απαντάω αλλά ταυτόχρονα προσπαθώ να του παραθέσω επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές.

Πηγή: Mary Karatza @ Facebook (ευχαριστώ τον Παύλο Γεωργιάδη για την επισήμανση αυτής της ενδιαφέρουσας ανάρτησης…)

(*) Η Μαίρη Καρατζά γεννήθηκε στη Χαλκίδα το 1980. Είναι strategic designer και ασχολείται με τον σχεδιασμό χώρων και επικοινωνίας. Παράλληλα ασχολείται με τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη κοινωνικών δράσεων που εστιάζουν στη συμμετοχή των πολιτών και την ταυτότητα τόπου, υποστηρίζοντας δράσεις όπως η Imagine the City, IDEA|TOPOS, Συν-οικία και Πολιτεία 2.0.

Άρθρο Δημοψήφισμα