Τα πολιτικά πρόσωπα, όταν παίρνουν αποφάσεις και κάνουν λανθασμένες επιλογές αλλά δεν έρχονται να τις αναγνωρίσουν στην πορεία, είναι καταδικασμένα να συνεχίσουν να επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη.

Ακούστε τη συνέντευξη του αρχιτέκτονα μηχανικού, πρώην προέδρου του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Έβρου, κ. Αλέξανδρου Καραδέδου που μας παραχώρησε την Πέμπτη 19/5/2016 σε παραλιακό καφέ της πόλης μας, δύο μέρες μετά τα εγκαίνια του Καπνομάγαζου (νέας Δημοτικής Βιβλιοθήκης).

Θέμα της συνομιλίας μας τα γεγονότα του 2007 που οδήγησαν στη σωτηρία του Καπνομάγαζου από κατεδάφιση, παρά την ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της πόλης μας τον Αύγουστο του 2007.

Σημειώσεις από τη συνέντευξη του κ. Καραδέδου

Τα πολιτικά πρόσωπα, είτε είναι της κεντρικής πολιτικής σκηνής είτε είναι της αυτοδιοίκησης, όταν παίρνουν αποφάσεις και κάνουν επιλογές οι οποίες είναι λανθασμένες αλλά αυτές δεν έρχονται να τις αναγνωρίσουν στην πορεία, να πουν “μας συγχωρείτε, κάναμε λάθος γι’ αυτόν το λόγο, για τον άλλο”, αυτοί οι πολιτικοί είναι καταδικασμένοι να συνεχίσουν να επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη. Διότι όταν παίρνεις μια απόφαση η οποία είναι ειδική απόφαση και δεν συμβουλεύεσαι αυτούς οι οποίοι είναι επιστ­ημονικά καταρτισμένοι και ξέρουν καλύτερα τα πράγματα, και θεωρείς ότι εσύ είσαι παντογνώστης και τα ξέρεις όλα, μοιραίως θα οδηγηθείς σε λανθασμένες αποφάσεις. Αυτό ακριβώς συνέβη και σ’ αυτήν την περίπτωση…

Πολύ ορθά η τότε δημοτική αρχή αποφάσισε και το αγόρασε, μακάρι να αγόραζε και άλλα. Οι αστοχίες ξεκίνησαν και από τον ανάδοχο του έργου αλλά και από παραλείψεις του δήμου, έγιναν ζημιές στο κτίριο και έπεσαν τμήματά του με αποτέλεσμα τους τρεις θανάτους ανθρώπων. Μετά από αυτό ξεκίνησε μία αρνητική προπαγάνδα με την οποία μεταμόρφωσαν το κτίριο σε ένα “ανθρωποφάγο τέρας το οποίο τρώει ανθρώπους”. Η συλλογιστική των περισσοτέρων ήταν “τι το θέλετε το ρημάδι το οποίο έφαγε τρεις ανθρώπους” (Το κτίριο ήταν διατηρητέο μνημείο της πόλης). Με αυτή την αρνητική προπαγάνδα προλείαιναν το έδαφος για την κατεδάφιση του κτιρίου. Μέσα στο πλαίσιο αυτών των προετοιμασιών ετοιμάστηκε και το γραφειοκρατικό μέρος της υπόθεσης για να είναι και καλυμμένοι όσο γίνεται. Απευθύνονται στις υπηρεσίες τους και αυτές της νομαρχίας και φτιάχνουν μία επιτροπή που λέγεται “Επιτροπή Επικινδύνων Ετοιμόρροπων Κτιρίων”, την συστήνει η διευθύντρια της Πολεοδομίας της Νομαρχίας εκείνης της περιόδου. Αποτελούνταν από πολιτικούς μηχανικούς, έβγαλε το πόρισμά της στο οποίο έλεγε ότι το κτίριο είναι άκρως επικίνδυνο και θα πρέπει να κατεδαφιστεί αμέσως γιατί είναι “επικίνδυνο για τους διερχόμενους πολίτες”.

Έχοντας και αυτό το πόρισμα η τότε δημοτική αρχή, το κάνει σημαία και λέει ότι οι ειδικοί προτείνουν την κατεδάφισή του. Φτάνουν στην ημερομηνία που γίνεται το περιβόητο Δ.Σ. του Αυγούστου του 2007 όπου σύσσωμο το ΔΣ, μηδενός εξαιρουμένου – πράγμα σπάνιο για αποφάσεις του ΔΣ, ψηφίζεται να κατεδαφιστεί το Καπνομάγαζο. Ο κ. Καραδέδος υποθέτει ότι ένα μέρος των δημοτικών συμβούλων δεν γνώριζε πιθανώς να πλανήθηκε από αυτά που έλεγε η Επιτροπή Ετοιμορρόπων, ένα άλλο – το μεγαλύτερο μέρος – γνώριζε, γιατί μέσα υπήρχαν και άνθρωποι οι οποίοι ήταν αρχιτέκτονες (π.χ. ο πρόεδρος του ΔΣ, κ. Καραπιπέρης), υπήρχαν μέσα μηχανικοί άλλοι επομένως αυτοί όφειλαν να γνωρίζουν – και γνωρίζαν, κινούμενοι όμως μέσα στο πλαίσιο της παραταξιακής υποταγής δεν άρθρωσε κανένας λόγο διαφορετικό και δεν ψήφισε διαφορετικά κανείς.

Ο σημερινός δήμαρχος, τότε επικεφαλής της δημοτικής παράταξης “Πόλη & Πολίτες” κ. Λαμπάκης, είχε ψηφίσει να κατεδαφιστεί το καπνομάγαζο.

Όταν ο ΣΑΕ βρέθηκε μπροστά στον κίνδυνο της κατεδάφισης ενός ιστορικού μνημείου και μάλιστα διατηρητέου, ταράχθηκαν αρκετά και ξεκίνησε ο σύλλογος και ιδιαιτέρως ο πρόεδρός του, κ. Καραδέδος, έναν αγώνα να μπορέσει να ανατρέψει αυτή την απόφαση. Ένα μεγάλο χρονικό διάστημα άφησε τις δουλειές του και ασχολήθηκε με αυτή την υπόθεση, άρχισε να ψάχνει, να τηλεφωνεί, να ρωτά, να μαθαίνει κάθε λεπτομέρεια αυτών των υποθέσεων. Επικοινώνησε με πάρα πολλές εφορίες μνημείων, με το Υπουργείο Πολιτισμού, με το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (το ΚΑΣ) και η υπόθεση άρχισε να ξεκαθαρίζει. Έμαθε στην πορεία ότι επιτροπή τέτοια δεν μπορούσε να συσταθεί, δεν υπάρχει τέτοια επιτροπή ετοιμόρροπων και επικινδύνων κτιρίων που να μπορεί να την ορίζει η νομαρχία ή οι υπηρεσίες εδώ οι τοπικές, επομένως η απόφαση αυτή ήταν άκυρη (αυτό το είπαν από το ΚΑΣ και από κάποιες Εφορίες Κεντρικές). Οι επιτροπές αυτές ορίζονται από το Υπουργείο Πολιτισμού και περιλαμβάνουν αρχαιολόγους, αρχιτέκτονες, δεν είναι υπόθεση στατικής επάρκειας, είναι μια διαφορετική περίπτωση. Οι δήμοι και οι νομαρχίες πρέπει να γνωρίζουν αυτά τα στοιχεία, αν κατεδάφιζαν το κτίριο θα ήταν αργά.

Παρόλα αυτά προχωρούσαν ακάθεκτοι, ήταν “με τις βαριοπούλες στα χέρια” να πάνε να κατεδαφίσουν το Καπνομάγαζο. Μέσα στην πόλη υπήρχε ένα κλίμα διαμορφωμένο και από πολίτες της πόλης οι οποίοι ήταν αρνητικοί στο να κρατηθεί στη ζωή αυτό το κτίριο.

Στην πορεία αρχίζει και πλησιάζει τον ΣΑΕ ένα μέρος και άλλων φορέων και πολιτών και συμπαραστέκονται στον αγώνα, όπως οι Οικολόγοι της πόλης, το ΤΕΕ Θράκης, ενεργοί πολίτες. Παρόλα αυτά δεν φάνηκε αυτό να αναχαιτίζει τίποτε. Αν δεν ενεργοποιούνταν οι φορείς του υπουργείου πολιτισμού δε θα σωζόταν το κτίριο. Μεταξύ των άλλων ο κ. Καραδέδος είχε αποστείλει επιστολές και στον συνήγορο του πολίτη και στον ίδιο τον υπουργό πολιτισμού, μετέπειτα πρωθυπουργό κ. Αντώνη Σαμαρά. Άρχισε ανταλλαγή αλληλογραφίας των υπηρεσιών με το δήμο, τους έθεσαν προ των ευθυνών τους και τελικά η εισαγγελία παράγγειλε να συλληφθεί όποιος πάει κοντά στο Καπνομάγαζο με πρόθεση να το κατεδαφίσει.

Αφού πήρε τέλος η υπόθεση του Καπνομάγαζου, ένας ένας από όσους ήταν φανατικοί της κατεδάφισης του κτιρίου άλλαξαν στάση και άρχισαν να λένε να σωθεί το κτίριο, το οποίο είναι κληρονομιά μας.

Εάν ένας ειδικός φορέας όπως ο ΣΑΕ δεν έμπαινε μπροστά, δεν θα κάναμε εγκαίνια στις 17/5/2016 αλλά μνημόσυνο.

Ο κ. Καραδέδος επαινεί τον κ. Δήμαρχο για την ολοκλήρωση του έργου και το τελικό αποτέλεσμα που είναι εξαιρετικό.

Ο ίδιος δεν προσκλήθηκε στα εγκαίνια του Καπνομάγαζου, τα εκλεγμένα μέλη του ΣΑΕ ήταν παρόντες χωρίς να έχουν και αυτά προσκληθεί. Η αντιπολίτευση πρέπει να παρίσταται στα εγκαίνια έργων που αφήνουν ένα θετικό πρόσημο στην πόλη.

Κτίρια τα οποία βρίσκονται στα χέρια δημοσίων φορέων είναι πολύ πιο εύκολο να προστατευτούν. Το κόστος συντήρησης για έναν ιδιώτη είναι πολύ μεγάλο, ένας δημόσιος φορέας πιο εύκολα μπορεί να το εντάξει στα διατηρητέα και να το αναπαλαιώσει. Πολύ ορθά η τότε δημοτική αρχή αγόρασε τότε κάποια ακίνητα. Η πόλη μας έχει ένα μεγάλο πλούτο κτιρίων που ήταν στολίδια αρχιτεκτονικής αλλά οι δημοτικοί άρχοντες, και ιδιαίτερα οι δήμαρχοι σε ένα σύστημα τόσο πολύ δημαρχοκεντρικό, παίρνουν αποφάσεις που δεν είναι πάντα προς το συμφέρον των πολιτών.

Το Καπνομάγαζο σώθηκε γιατί ήταν διατηρητέο μνημείο, αν δεν ήταν δε θα υπήρχε σήμερα. Δόθηκαν και άλλοι αγώνες για κτίρια της πόλης, όπως αυτό της Ιχθυαγοράς, το οποίο όμως δυστυχώς κατεδαφίστηκε.

Θα είναι καλό για τους δημάρχους να συμβουλεύονται τους επιστημονικούς φορείς που γνωρίζουν περισσότερα από αυτούς, δεν είναι παντογνώστες – μόνο κέρδος θα έχουν.

Οι σχέσεις των δημάρχων με τις υπηρεσίες τους πολλές φορές είναι σχέσεις υποταγής, δηλαδή δεν τολμάει ο υπάλληλος του δήμου ή της περιφέρειας να αντιταχθεί σε αποφάσεις του προϊσταμένου του, των διευθυντών του, κλπ.

Αλέξανδρος Καραδέδος Δημοτικά Κτίρια Καπνομάγαζο Ραδιοφωνική Συνέντευξη Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Έβρου